«جنگولک» بی سر و صدا سوخت/ ۳۰ خانوار حاشیه نشین بی خانمان شدند
خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- جواد قنبری: محله کپرنشین «جنگلوک» در چابهار دچار حریق شد و چون جنس محل حریق از نوع چوب و کپری، کامپوزیت و یونولیت فشرده بوده سرایت آتش‌سوزی به شدت سریع بود و خسارات زیادی به مردم بی بضاعت و حاشیه نشین این منطقه وارد شد.
طبق آمار اعلام شده از سوی مسئولان محلی خوشبختانه این حادثه تلفات جانی نداشت اما بر اثر این آتش سوزی ۳۰ خانوار تنها سرپناه خود که همان کپرها بودند را از دست دادند و در حال حاضر این خانوارهای آسیب دیده در چادرهای جمعیت هلال احمر اسکان اضطراری داده شده‌اند.
سیستان و بلوچستان یکی از رکوردداران حاشیه‌نشینی در کشور است که تنها در ۴ شهر آن حدود یک میلیون حاشیه‌نشین وجود دارد
اما این همه ماجرا نیست زیرا طبق آمار سیستان و بلوچستان یکی از رکوردداران حاشیه‌نشینی در کشور است که تنها در ۴ شهر آن حدود یک میلیون حاشیه‌نشین وجود دارد. بیشترین آمار حاشیه‌نشینی در کشور مربوط به شهرهای این استان است که به فقر شهری، مشکلات مسکن، پسماند، عقب‌ماندگی از نظام آموزشی و پایین بودن بهداشت مبتلا هستند.
استان سیستان و بلوچستان در جنوب شرق ایران با وسعتی حدود ۱۸۷ هزار و ۵۷۸ کیلومترمربع، معادل ۱۱.۴ درصد از کل مساحت کشور را تشکیل داده و یکی از وسیع‌ترین استان‌های کشور است که تنوع اقلیمی و بافتی متفاوتی دارد، این تنوع اقلیمی سبب تنوع شکلی و ساختاری در مساکن این استان شده است زیرا طبق رویه اکثر مناطق کشور اساس اندیشه ساخت مسکن در این منطقه هم کاهش هزینه‌های مربوط به ساختمان و پرهیز از حمل‌ونقل بی‌جا و استفاده از مصالح بومی است.
از سوی دیگر از قدیم‌الایام مسکن به‌عنوان یکی از مهم‌ترین و شاید اولین نیازهای بشر مطرح بوده است و طبق تعریف کوچک‌ترین عنصر سکونتگاه‌ها را تشکیل می‌دهد، مسکن زاییده مهم‌ترین نیاز انسان‌ها و یکی از پدیده‌های جغرافیایی هر منطقه است.
اما متأسفانه طی دو دهه اخیر خشکسالی‌های طولانی مدت در سیستان و بلوچستان باعث شده روستاییان شغل اصلی خودشان را از دست بدهند و برای کسب درآمد و گذران زندگی به سمت شهرها کوچ کنند که این موضوع باعث افزایش جمعیت حاشیه نشینی در این استان شده است.
طبق آمار رسمی اعلام شده از سوی اداره کل راه و شهرسازی سیستان و بلوچستان در ۴ شهر زابل، زاهدان، چابهار و ایرانشهر با مجموع جمعیت حدود ۳ میلیون نفر، یک میلیون و ۸۲ نفر حاشیه‌نشین زندگی می‌کنند و طبق همین آمار رتبه نخست حاشیه‌نشینی نسبت به جمعیت در کشور متعلق به شهر بندری چابهار است.
بیش از ۷۰ هزار نفر از جمعیت چابهار در مناطق حاشیه نشین زندگی می‌کنند
فرماندار چابهار در گفت و گو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: هم‌اینک بیش از ۷۰ هزار نفر از جمعیت ۳۰۰ هزار نفری این شهرستان در ۱۴ سکونتگاه غیررسمی و در مناطق حاشیه نشین بدون امکانات برق، بهداشت، مدرسه و آب زندگی می‌کنند.
رحمدل بامری افزود: در حال حاضر چابهار کمترین سرانه فضای ورزشی، آموزشی، بهداشتی، راه و طرح هادی در کشور را دارد و رفع این موارد نیازمند تخصیص به موقع اعتبارات است.
وی با تاکید بر عقب ماندگی‌های تاریخی تنها بندر اقیانوسی کشور ادامه داد: البته تلاش‌های بسیاری برای رفع مشکلات چابهار از جمله بیکاری، تکمیل زیرساخت‌های مرزی، توسعه بندر، تسریع در تکمیل راه آهن و اجرای جاده دو بانده «چابهار_زاهدان» انجام شده که بزودی شاهد تحولات خوبی در این منطقه خواهیم بود.
فرماندار چابهار تصریح کرد: علاوه بر این برخی اقدامات توسعه‌ای دیگر نظیر ساخت فرودگاه جدید چابهار، طرح‌های آبرسانی، ساخت بیمارستان ۵۴۰ تختخوابی نیز در دست اجرا است که قطعاً موجب توسعه این منطقه استراتژیک می‌شود.
وی گفت: همچنین به همت بنیاد مسکن انقلاب اسلامی کار ساماندهی حاشیه نشینان در چابهار آغازشده و به‌زودی شاهد تحولی بزرگ در توسعه مناطق محروم و حاشیه شهر چابهار خواهیم بود.
با تکمیل زیرساخت‌های لازم زمینه برای ترانزیت ۵۰ درصد کالای اساسی کشور از بندر چابهار وجود دارد
بامری با اشاره به اینکه با تکمیل این زیرساخت‌ها زمینه برای ترانزیت ۵۰ درصد کالای اساسی کشور تنها از بندر چابهار وجود دارد، افزود: در شهرستان چابهار جدای از طرح‌های کلان ملی، توسعه محلی نیز به‌صورت ویژه در دستور کار قرار دارد.
وی ادامه داد: از همین در گام نخست نسبت به شناسایی و سپس تشکیل پرونده برای خانواده‌های حاشیه‌نشین در شهرستان چابهار اقدام می‌شود.
فرماندار چابهار تصریح کرد: طبق برنامه‌ریزی انچام شده تعداد ۴ هزار واحد مسکونی در این نقاط ساخته می‌شود و پیش از آن مردم این مناطق از خدمات لازم شامل بازگشایی معابر، ساخت‌وساز، ارائه امکانات برق، آب، راه، بهداشت و مدرسه بهره‌مند خواهند شد.
وجود حاشیه نشینان در اطراف شهر چابهار از لحاظ اجتماعی، فرهنگی، آموزشی اقتصادی و رفاهی موجب مشکلات فراوانی برای مردم شده است.
اما آنچه که در این میان حائز اهمیت است این است که متأسفانه در برخی مناطق حاشیه‌ای شهر چابهار در کنار منطقه آزاد مجلل چابهار هنوز نشانه‌هایی از زندگی حاشیه‌نشینی دیده می‌شود که صد البته نمی‌توان به آن معماری کپری گفت درحالی که متأسفانه به اشتباه گاهی با این نام به آن اشاره می‌شود که پیش از این در گزارش کاملی تحت عنوان «غفلت ازمعماری ۵ هزارساله سیستان و بلوچستان / کپرنشینی نشانه فقر نیست» در خبرگزاری مهر به آن پرداخته شده است.
اما متأسفانه در حال حاضر نیمی از مردم بندر چابهار به عنوان تنها بندر اقیانوسی ایران که از آن به به عنوان شاهراه اقتصادی دریایی و «دروازه ملل» نیز یاد می‌شود با وجود منطقه آزاد و نعمت‌های خدادادی بی‌نظیر در حاشیه و یا همان سکونتگاه‌های غیررسمی زندگی می‌کنند و از حداقل امکانات رفاهی همچون آب، برق، بهداشت و فضای تفریحی یا آموزشی محروم هستند.
حاشیه نشینی سیستان و بلوچستان حاصل کم کاری گذشتگان است
چندی پیش آیت الله مصطفی محامی نماینده ولی فقیه در سیستان و بلوچستان در بازدید سرزده از اداره کل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی با اشاره به معضلات حاشیه‌نشینی موجود در استان، اظهار داشت: گفت: گسترش حاشیه‌نشینی در این استان حاصل کم کاری گذشتگان است و باید همه دستگاه‌ها و نهادها با همراهی مردم معضل حاشیه‌نشینی را رفع کنند.
وی افزود: تمامی دستگاه‌ها و نهادها باید با همراهی مردم نه تنها به حل معضل حاشیه‌نشینی بپردازند بلکه از به وجود آمدن منطقه حاشیه‌نشین جدید در این خطه پهناور جلوگیری کنند.
امام جمعه زاهدان تاکید کرد: چنانچه در گذشته اقدامات لازم برای جلوگیری از ایجاد حاشیه نشینی در سیستان و بلوچستان انجام می‌شد امروز این معضل دامنگیر شهرهای استان نبود در واقع این معضل حاصل کم کاری گذشتگان است.
وی با بیان اینکه حاشیه‌نشینی در شهرها ناشی از وجود مشکلات در روستاهاست، تاکید کرد: باید به روستاها بیش از پیش توجه شود و با تشکیل مراکز تجمع یا تجمیع روستاها به مردم خدمات بیشتر و بهتری ارائه کرد تا از مهاجرت آنان به حاشیه شهرها، جلوگیری شود.
آیت الله محامی با تاکید بر اینکه کار در حوزه حاشیه‌نشینی تنها مختص بنیاد مسکن انقلاب اسلامی نیست و همه در این زمینه نقش دارند، تصریح کرد: اگر در حوزه حاشیه نشینی برنامه ریزی و تدبیر لازم صورت نپذیرد، دوباره شاهد افزایش حاشیه نشینی خواهیم بود.
وی با بیان اینکه سود اصلی در حاشیه‌نشینی را زمین خواران و سودجویان می‌برند، گفت: فعالیت‌های انجام شده بنیاد مسکن انقلاب اسلامی استان در سال‌های اخیر، حاکی از فعالیت‌های بسیجی وار و جهادی است.
امام جمعه زاهدان ادامه داد: مسکن از نیازهای ضروری انسان است که باید در جامعه اسلامی پاسخ خوبی داده شود، در حال حاضر دچار مشکلاتی در این بخش هستیم که باید با تلاش مضاعف این معضل مرتفع شود.
البته همانطور که پیش از این نیز اشاره شد حاشیه نشینی یک معضل قدیمی در استان سیستان و بلوچستان است که تنها مختص بندر چابهار هم نیست و اگر بارها مناطق حاشیه نشین این شهرها خراب شوند و از نو ساخته شوند بازهم این مشکل پابرجاست.
در واقع آمایش یعنی توزیع متناسب جمعیت و درآمد در سطح کشور که اگر این توزیع متناسب نباشد، با مشکلات فراوانی از جمله حاشیه نشینی مواجه خواهیم بود و برای حل این معضل باید مشکل اشتغال حاشیه نشینان در درجه اول حل شود تا آنها بتوانند خانه‌های خود را بازسازی کنند و همچنین دولت باید بتواند بازار زمین را کنترل کند.
منبع: مهر
