چالش مجدد «شیر» و «سیما»!/ کارگردانی که آثارش تاریخ مصرف ندارد
خبرگزاری مهر -گروه هنر-عطیه مؤذن: «هفت روز سیما» عنوان بسته خبری-تحلیلی ویژه‌ای است که در پایان هر هفته به بازخوانی اهم تحولات خبری مرتبط با متن و حاشیه تولیدات صداوسیما و اتفاقات پیرامونی آن در طول هفته می‌پردازد.
در این بسته خبری هفتگی تلاش کردیم در کنار خبرهای رسمی فعالیت برنامه‌سازان و مدیران سیما، نیم‌نگاهی به حواشی رسانه‌ای و حتی شایعاتی که به‌رغم غیررسمی بودن می‌توانستند در اخبار مرتبط با سیما تأثیرگذار باشند هم داشته باشیم.
امروز پنجشنبه ۱۳ شهریور می‌توانید با پنجاه و سومین بسته خبری «هفت روز سیما» در مرور متن و حاشیه اتفاقات تلویزیون در هفته‌ای که گذشت، با ما همراه شوید.
چهره هفته؛ حسن فتحی
از ابتدای محرم سریال «شب دهم» ساخته حسن فتحی یکی از آثار خاطره‌انگیز و ماندگار دهه ۸۰ برای چندمین بار در کنداکتور پخش تلویزیون قرار گرفت. این سریال شاید به تعداد همه این سال‌های پس از تولیدش، روی آنتن شبکه‌های مختلف سیما رفته است اما یکی از آن تکراری‌های دوست داشتنی است که مخاطبش را هر بار با خود همراه می‌کند؛ با حال و هوای دوره قاجارش، با استرس قهوه قجری‌اش، با هراس ممنوعیت عزاداری‌های زمانه‌اش و البته با عاشقانه‌ای که در بستر رابطه یک شاهزاده خانم با بازی کتایون ریاحی با یکی از لوطی‌های قدیم تهران با بازی حسین یاری شکل می‌گیرد. موسیقی، قصه، بازیگران و بازی‌هایشان و از همه مهمتر دیالوگ‌ها همه و همه موجب شدند این سریال تا سال‌ها بی رقیب بماند.
«شب دهم» البته تنها سریال ماندگار حسن فتحی نیست. یکی دیگر از سریال‌های وی که این روزها در فهرست بازپخش قرار گرفته «مدار صفر درجه» است که قرار است هر روز ساعت ۱۷ روی آنتن شبکه یک برود. این سریال که سال ۸۶ روی آنتن رفت و باز هم ترکیبی از همه المان‌ها و عناصر موفق را در خود جای داده بود و ضمن بیان قصه‌ای برخوردار از جذابیت‌ها و المان‌های تأثیرگذار به فضایی تاریخی می‌پردازد. در کنار اینها حسن فتحی سریال‌های دیگری دارد که در قالب درام‌های اجتماعی یا تاریخی به بیان یک مساله یا دغدغه در اشکال فرهنگی و ایرانی آن پرداخته است.
او همواره سعی کرده است نمودی از فرهنگ مردم جامعه را در هر زمان به تصویر بکشد و البته این کار را با ملودرام‌هایی عاشقانه و با تحقیقاتی که معمولاً برای هر یک از سریال‌هایش داشته است تحقق بخشیده است. وجه بارز فیلمنامه‌هایش هم دیالوگ‌هایی است که از نوعی ضرباهنگ برخوردار است و البته قرار نیست فقط آهنگین باشد بلکه در هر یک معنایی نغز و سخنی حاکی از ضرب‌المثل، تفکر یا نکته‌ای که ریشه در تاریخ و فرهنگ دارد نهفته است.
حسن فتحی طی چند دهه کار در تلویزیون سریال‌های مختلفی را به تولید رسانده است و با ساخت «شهرزاد» خارج از قاب تلویزیون، رونق را به شبکه نمایش خانگی آورد. تلویزیون در حین ساخت همین سریال چندین بار درباره تولید سریالی با نام «هفت پهلوان» که قرار بود در عهد صفوی باشد با او به مذاکره پرداخت. با این حال این مذاکرات به جایی نرسید و فتحی تصمیمی برای بازگشت به تلویزیون نگرفت.
او این روزها در پی ساخت دومین سریال خود با نام «جیران» در شبکه نمایش خانگی است. سریالی که قرار است دوباره در بستر تاریخ اتفاق بیفتد و به بخشی از زندگی ناصرالدین شاه قاجار می‌پردازد و با تولید این سریال احتمالاً تا چند سالی دیگر همچنان از قاب جادویی تلویزیون دور خواهد بود و جای خالی سریال‌های تازه‌اش در این قاب محسوس.
حاشیه هفته؛ کارشناسی‌های دردسرساز و واکنش‌های عجولانه!
«آب کله پاچه تا سه برابر شیر می‌تواند به بدن شما کلسیم برساند بدون اینکه بدن شما را سرد کند ماست بدتر از شیر است….» اینها سخنانی بود که از طرف یک کارشناس در برنامه‌ای در شبکه قرآن طی هفته گذشته در شبکه‌های اجتماعی بارها وایرال و دیده شد و حواشی مختلفی را نسبت به این کارشناس، شیر و البته تلویزیون رقم زد. تندترین این حواشی و سریع‌ترین آنها مربوط به کیانوش جهانپور رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت بهداشت بود که رویکردش در واکنش سریع‌السیر به این ویدئو به اندازه همان سخنان حیرت‌انگیز و متعجبانه بود.
جهانپور طی توئیتی نوشت: «اگر بیش از ۱۵۶ شبکه رادیو و تلویزیونی داشته باشیم و در تأمین برنامه و تولید محتوا بمانیم چنین می‌شود! اگر از لپ لپ هم کارشناس استخراج و دعوت کنیم، این همه گاف و قصه و غصه پیاپی بیرون نمی‌آد! اگر شبکه قرآن لطف کند و کارشناس طب نیاورد، باور کنید زمین و زمان بهم نخواهد ریخت.»
حیرت انگیزی توئیت جهانپور از این حیث بود که بدون اینکه کمی تحقیق کرده و زمان صرف کند درباره ویدئویی نظر داده بود که به دو سال پیش مربوط می‌شد و اگرچه این روزها گاهی یک ویدئوی قدیمی به یک باره در شبکه‌ها وایرال شده و نشر پیدا می‌کند اما از یک مقام مسئول بعید است که بدون اینکه زحمت بررسی کردن درباره محتوا بدهد به اظهارنظری سریع و صریح آن هم با چنین ادبیاتی نسبت به آن بپردازد. جهانپور البته این روزها تلویزیون را بیش از پیش مورد توجه قرار داده است و چندی پیش درباره نادر طالب زاده و برنامه او هم نظری انتقادی داده بود.
با این حال روز گذشته روابط عمومی شبکه قرآن، توئیت جهانپور را بی پاسخ نگذاشت و در بخشی از آورده بود: «دستاویز قرار دادن برنامه‌ای که سال‌های گذشته تولید و پخش شده، برای حمله به صداوسیما از سوی رئیس مرکز روابط عمومی و اطلاع رسانی وزارت بهداشت مسلماً امری ناپسند و غیراخلاقی است که از سناریویی جدید برای تخریب صداوسیما پرده بر می‌دارد.»
البته اشتراک‌گذاری و بازپخش چندباره ویدئوهایی از این دست و مرتبط با حواشی اتفاقات روی آنتن تلویزیون در شبکه‌های اجتماعی چندان بعید نیست به ویژه که صداوسیما یک بار دیگر حاشیه‌ای را درباره شیر از سر گذرانده است که هزینه‌های مادی و معنوی زیادی را برای سازمان و حتی کشور در پی داشت و حالا این ویدئوی قدیمی هم توانسته بود به این حواشی دامن بزند.
نکته هفته؛ پروژه شهاب حسینی در خدمت شفاف‌سازی مناسبات نظارتی!
برنامه «هم رفیق» شهاب حسینی برای چندمین‌بار باعث شده تا قدم به قدم مسئولان مرتبط با صدور مجوز در شبکه خانگی شفاف سازی کنند و هر مرحله از مجوزهای این برنامه غیر تلویزیونی قدمی در رفع بلاتکلیفی‌ها در این حوزه شده است.
در هفته اخیر روابط عمومی این برنامه مرحله دیگری از دریافت مجوزها را اطلاع رسانی کرد که ضمن آن در گفتگو با خبرگزاری فارس گفته بود: «از آنجا که طبق قانون مجوز فعالیت رسانه‌های صوت و تصویر و هر برنامه‌ای که قرار است از این رسانه‌ها منتشر شود از ساترا باید اخذ شود از همین رو ما مسیر درخواست مجوز هم رفیق را از ساترا طی کرده و در حال انجام مراحل اداری هستیم»
روابط عمومی برنامه بعد از آن متنی را به هم به صورت عمومی منتشر کرد که در آن متذکر شده بود: «پس از مذاکرات مربوط به بستر پخش این اثر، پلتفرم‌های وی او دی برای بستن قرارداد «پخش» مجوز ساترا را هم از تیم تولید تقاضا کردند و از این رو تهیه کننده این اثر مراحل اداری مربوط به دریافت مجوز ساترا را هم در حال طی کردن است»
بعد از این بود که علی سعد معاون کاربران و تنظیم گری اجتماعی ساترا نیز در توئیتی از ارتباط برنامه سازان و تهیه کنندگان با ساترا نوشت و یادآور شد: «همان موقعی که جناب طباطبایی نژاد گفتند تنها مرجع مجوز ارشاده، تهیه کننده هم رفیق به ساترا درخواست مجوز داده بود. به دلیل محرمانگی اطلاع رسانی نکردیم تا امروز با فارس مصاحبه کردند. چندین برنامه شاخص هم در هفته‌های اخیر درخواست داده‌اند که بعد از صدور مجوز، اعلام رسانه‌ای می‌شوند.»
همه این اطلاع رسانی‌ها در حالی مطرح شده است که این برنامه فعلاً در سیبل حواشی قرار گرفته است و تاکنون نسبت به برنامه‌های قبلی و مشابه هیچ اطلاع رسانی و شفافیتی نه از سوی مدیران و نه حتی روابط عمومی نهادها انجام نمی‌شد.
با این حال هنوز قوانین در حوزه صدور مجوزها در بلاتکلیفی به سر می‌برد. چندی پیش مجلس شورای اسلامی با طرحی از طرف نمایندگان بنا داشت تغییراتی در قوانین مربوط به این حوزه اعمال کند. این اقدام خود نشان دهنده نبود شفافیت‌ها و از همه مهمتر مشخص نبودن وضعیت حاکم بر صدور مجوزهاست. البته همین اقدام هم از طرف محمدمهدی طباطبایی نژاد معاون نظارت سازمان سینمایی مورد انتقاد قرار گرفت و در واکنش به اتفاقات چند روی اخیر گفته است: «ما درباره قانون و صراحت‌های قانونی حرف زده و می‌زنیم نه درباره اجباری که از طرق گوناگون به وی او دی‌ها برای الزام دریافت مجوز از ساترا شده و می‌شود که هیچکدام مبنای قانونی ندارد. اگر مبنای قانونی داشت که تعدادی از نمایندگان، طرح برای تغییر مسئولیت و اختیار دادن مجوز برای تولید و نمایش در شبکه خانگی ارائه نمی‌کردند»
اتفاق ویژه هفته؛ بازگشایی مجدد مدرسه تلویزیونی ایران
سال گذشته همزمان با شروع کرونا و تعطیلی مدارس، صداوسیما با همکاری و تعامل با آموزش و پرورش یک مدرسه تلویزیونی راه اندازی کرد که طی آن هر روز کلاس‌های درسی مطابق با پایه‌ها و دروس مختلف برگزار می‌شد.
مبنای این کلاس‌ها در شبکه آموزش سیما به مدیریت مسعود احمدی افزادی بود و به تدریج در برخی از شبکه‌های دیگر تلویزیون هم کلاس‌هایی برای دانش آموزان برگزار شد.
شروع این حرکت شاید با نقطه ضعف‌هایی در ارائه دروس، مدرسان، ساعت‌ها و… هم همراه بود اما به تدریج برخی از همین نقاط ضعف برطرف شد و یا مهمترین نکته‌اش تأثیر روانی این کلاس‌ها برای خانواده‌هایی بود که نگران وضعیت فرزندانشان بودند.
ویژگی دیگر این کلاس‌ها این بود که دانش آموزان در تمام کشور از تدریس یکسان معلمان بهره می‌بردند و به نوعی فضای آموزشی با عدالتی یکسان برایشان همراه شده بود. حالا با شروع سال تحصیلی جدید قرار است دوباره این کلاس‌ها راه اندازی شود و دانش آموزانی که ممکن است بسیاری از آنها حضوری سر کلاس‌ها حاضر نشوند می‌توانند دوباره از این کلاس‌ها بهره ببرند.
احمدی افزادی روز گذشته طی نشستی درباره این کلاس‌ها بیان کرده بود که شبکه‌های مختلف سیما برای این سلسله برنامه‌های آموزشی تدارک دیده‌اند و قرار است به ۱۴ میلیون دانش‌آموز به صورت غیرحضوری آموزش ببینند.
پیشنهاد هفته؛ وقتی فرزندان با باباها تنها می‌شوند
«با بابا» برنامه جدید شبکه نسیم است که از این پس شنبه تا سه شنبه روی آنتن می‌رود. مجید خسروانجم کارگردانی این برنامه را بر عهده دارد. خسروانجم کاریکاتوریست است و طرح‌های او پیش از این در برنامه‌های تلویزیونی در شبکه‌های اجتماعی مثل اینستاگرام و در حاشیه یک آیتم از یک برنامه بارها دیده شده است. او حالا دست به کارگردانی یک برنامه تلویزیونی زده است که قرار است ارتباط بین بچه‌ها و پدرانشان را نشان دهد.
این برنامه که با رویکرد شبکه نسیم فضایی صمیمی بین پدرها و فرزندان را به تصویر می‌کشد با طنازی‌ها و شیرینی‌های این ارتباط دونفره هم همراه است و در هر قسمت پدر و فرزند دست به کاری مشترک و دو نفره می‌زنند.
این برنامه در ۳۰ دقیقه طراحی شده است و خانواده‌هایی که اعلام آمادگی کرده‌اند دوربین برنامه ساز داخل خانه‌هایشان می‌رود تا نوعی از رئالیتی شو و برنامه‌ای مشابه مستند-مسابقه‌ها که این بار بدون رقابت و مسابقه رخ می‌دهد، اتفاق بیفتد.
«با بابا» شنبه تا سه شنبه ساعت ۲۰:۴۵ روی آنتن شبکه نسیم می‌رود.
منبع: مهر
