مقاومت نیروهای مسلح ایران برای صدام غیرمنتظره بود
خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و ادب _ الناز رحمت نژاد: از نخستین ساعات پنجمین روز، نیروهای عراقی برای تصرف خرمشهر فشار سنگین‌تری وارد کردند و موفقیت‌هایی نیز به دست آوردند، لیکن با ایستادگی رزمندگان اسلام، مجدداً وضعیت خرمشهر بهبود یافت.
همچنین در این روز تلاش دشمن برای نزدیک شدن به اهواز ادامه داشت، پادگان حمیدیه در معرض سقوط قرار گرفت و اقدامات دشمن برای تصرف بستان به نتیجه نرسید. در منطقه میانی، دهلران در محاصره نیروهای عراقی قرار گرفت و سد کنجان چم به دست آنها افتاد و گیلان غرب تا مرز سقوط پیش رفت.
امروز حملات هوایی دشمن به نقاط استراتژیک ادامه یافت و هواپیماهای دشمن علاوه بر پشتیبانی نیروهای متجاوز، به بیش از ۱۰ شهر تجاوز کرده، فرودگاه‌ها، تأسیسات نفتی و صنعتی را بمباران کردند. تعدادی از هواپیماهای متجاوز نیز سرنگون شدند.
در جمهوری اسلامی ایران به تدریج اعتماد به نفس بیشتری نسبت به ادامه جنگ و مقابله با تجاوز عراق پیدا می‌شود. در مقابل، عراق که در یکی دو روز اول جنگ، کشورها و سازمانهای بین المللی را از هرگونه اقدام میانجی گرانه منع می‌کرد، حال که نیروهایش زمین گیر شده اند، اعلام می‌کند که هرگونه ابتکار بین المللی را از طرف هر کشور دوست یا مسئولی برای پایان دادن به جنگ خواهد پذیرفت.
آمریکا و شوروی نیز گرچه ظاهراً در قبال جنگ ایران و عراق موضع بی طرفانه ای اتخاذ کرده اند، امّا هر دو کشور نسبت به اهداف و سیاستهای طرف دیگر با سوءظن می‌نگرد و مبنای مشترکی برای همکاری در مورد جنگ و منطقه نمی‌یابند.
همزمان با هفته دفاع مقدس و ۴ مهر ۱۳۵۹ پنجمین روز از آغاز جنگ تحمیلی با تورق روزشمار جنگ ایران و عراق، کتاب چهارم، هجوم سراسری که توسط مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی گردآوری شده، به مرور و بازخوانی اعلام پذیرش میانجیگری از سوی عراق پرداختیم که مشروح آن در ادامه این گزارش می‌آید؛
حملات و درگیریهای زمینی
جبهه جنوبی
در ساعت ۲۴/۲ بامداد، اداره مرکزی اطلاعات سپاه اعلام کرد: «۲۰۰ تانک عراقی در مرز خرمشهر آماده ورود به شهر و اشغال آن هستند. ۷ تانک از مرز خرمشهر وارد ایران شده است. توان خودی در مقابل دشمن، فقط حدود ۲۰۰ نفر مسلح به ژ ۳ است. برادران سپاه به منظور ایجاد تأخیر در ورود نیروهای دشمن، پل خرمشهر (پل نو) را منهدم کرده اند.
وضعیت خودی در محور خرمشهر به قدری نامناسب است که در ساعت ۰۰/۵۰ بامداد، شهربانی به نقل از مرکز فرماندهی ستاد مشترک ارتش اعلام کرد: طبق اطلاع موثق، خرمشهر سقوط نموده و تلاش نیروهای خودی برای جلوگیری از نفوذ عوامل دشمن به داخل آبادان و اهواز است.»
گزارش بعدی اداره مرکزی اطلاعات سپاه حاکی است: «ا ز یک سو مردم در تلاش برای مقابله با دشمن بوده، کراراً از سپاه درخواست سلاح می‌کنند، از سوی دیگر نیروها در حال تخلیه شهر هستند از یک سو مردم در تلاش برای مقابله با دشمن بوده، کراراً از سپاه درخواست سلاح می‌کنند، از سوی دیگر نیروها در حال تخلیه شهر هستند.
در ادامه این وضعیت و پیشروی دشمن، حدود ساعت ۸ صبح، نیروهای زرهی عراقی از طرف جاده تا ۱۰ کیلومتری رسیده اند و در سمت دیگر با استفاده از پل پیش ساخته، از غرب پل نو رد شده اند و از مرز شلمچه تا پشت صد دستگاه خرمشهر رسیده اند. طولی نمی‌کشد که نیروهای دشمن به یک کیلومتری پادگان دژ می رسند و با یک پیام رادیویی از مردم می‌خواهند که تجهیزات پادگان را به شهر منتقل کنند.»
این وضعیت نامناسب یعنی تفوق نیروهای دشمن تا قبل از ظهر ادامه داشت تا این که با رسیدن نیروی کمکی و پشتیبانی بیش از پیش مردم، مقابله با دشمن تشدید گردید و با درهم کوبیده شدن قسمتی از نیروها و تجهیزات دشمن، باقیمانده آنها با به جای گذاشتن مقداری از امکانات خود مجبور به عقب نشینی شدند.
آبادان نیز همچنان زیرآتش بمب‌ها و سلاحهای دوربرد دشمن قرار دارد و نیروهای زرهی عراقی برای نفوذ به داخل شهر در تلاش هستند. در پی بهبود وضعیت خرمشهر، وضع آبادان نیز بهتر می‌شود. گزارش اداره مرکزی اطلاعات سپاه حاکی است: «در آبادان در ساعت ۱۳/۴۵، ارتش، سپاه و مردم به تانک‌های عراقی حمله کرده، ۱۲ تانک را منهدم کردند و بقیه تانک‌ها مجبور به عقب نشینی شدند و مهمات زیادی از آنها به جای مانده است.»
شب هنگام دوباره دشمن با اجرای آتش و به کارگیری تانک‌ها، تحرکات خود را شدت بخشید. سپاه اهواز وضعیت خرمشهر را در ساعت ۲۱/۳۰ چنین گزارش می‌کند: «نیروهای عراقی هنوز از پلیس راه عبور نکرده اند، ۲۰ تانک آنها پشت انبار مخابرات شروع به پیشروی کرده اند. اکثر تانک‌های عراقی در ۷ قسمت جاده شلمچه مستقرند.»
همچنین گزارش ساعت ۲۲/۱۵ ژاندارمری آبادان حاکی است: «از ساعت ۲۱ روی پل خرمشهر با سلاح سنگین آتش می‌شود و هنوز ادامه دارد. به پاسگاه حمید در جاده خرمشهر حمله شده و پرسنل آن عقب نشینی کرده اند.»
در محور بستان، تلاش دشمن برای پیشروی در این منطقه ادامه دارد. روی شهر به طور مداوم اجرای آتش می‌شود، نیروهای خودی برای جلوگیری از نفوذ دشمن به بستان، پل ورودی جبهه بستان را منفجر کرده اند. اداره مرکزی اطلاعات سپاه ساعت ۲۲/۳۰، وضعیت را چنین گزارش می‌کند: «نیروهای مهاجم به ۲۰ کیلومتری اهواز رسیده اند. نیروهای خودی در حال عقب نشینی هستند. عراقی‌ها از طرف دشت آزادگان به موازات رودخانه بستان پیشروی کرده اند و به حمیدیه رسیده اند و عن قریب پادگان حمیدیه را تصرف می‌کنند. آنها توسط تانک‌ها و سلاحهای سنگین پشتیبانی می‌شوند.»
جبهه میانی
جاده دهلران از دو طرف توسط دشمن قطع شده و شهر در محاصره قرار گرفته است. به گفته یک مقام استانداری ایلام: «حدود پنجاه تانک دشمن به طرف دهلران پیش می‌آید دو گردان خودی نیز در محاصره عراقی هاست. هم اکنون تا پاسگاه رضاآباد (منطقه مهران) در دست عراقی هاست. ما با کمبود تجهیزات روبه رو هستیم. مثلاً از مهران تا صالح آباد فقط ۳ قبضه توپ داریم.»
به گزارش اداره مرکزی اطلاعات سپاه: «برادران سپاه نقاطی از شهر اشغال شده مهران را مین گذاری کرده اند. پاسگاه عین خوش که در تصرف دشمن بود، بعد از ۱۳ ساعت درگیری، پس گرفته شد و طی این نبرد چهار تانک دشمن به غنیمت درآمد و نفراتش دستگیر شدند. سد کنجان چم در محور مهران پس از یک نبرد ۵ ساعته بین برادران پاسدار و نیروهای دشمن، ظهر امروز به دست عراقی‌ها افتاد.»
طبق گزارشی از گروهان ژاندارمری ناحیه مازندران که در گروهان سومار مأمور بوده است، تاکنون ۱۱۰ نفر از افراد این گروهان مفقود شده اند. اداره مرکزی اطلاعات سپاه طی گزارشی اعلام کرد: «نیروهای عراقی از قصرشیرین به طرف گیلان غرب پیشروی کرده، تا ساعت ۱۶ امروز به ۲۰ کیلومتری شهر رسیده اند و به دنبال آن ارتش به طرف اسلام آباد، پاسگاه قلاجه، عقب نشینی کرده است.» در گزارش ساعت ۱۸ همین اداره آمده است: «گیلان غرب در حال سقوط است.»
از سوی دیگر، سپاه غرب کشور اعلام کرد: «حدود ۷۰ تانک عراقی توسط نیروی هوایی و هوا ۱۷ نیروز در سرپل ذهاب و دشت ذهاب منهدم شده است.» سپاه همدان اعلام کرد از ۲۷ نفر برادران این سپاه که در پاسگاه‌های مرزی تیله کوه و گردنو مستقر بوده اند، هیچ خبری نیست.
حملات و درگیریهای هوایی
تهران: شب هنگام یک میگ عراقی به پالایشگاه تهران حمله کرد که خساراتی به پالایشگاه وارد نشد. هواپیمای دشمن مورد اصابت قرار گرفت و در نزدیکی کهریزک سقوط کرد.
بوشهر: در مقابله‌ای که با حملات هوایی دشمن به فرودگاه بوشهر در بعدازظهر صورت گرفت، دو میگ عراقی سرنگون شد.
خارک: طی مقابله با هجوم میگهای دشمن به خارک در شب گذشته یک میگ سرنگون شد. همچنین امشب با مقابله نیروی دریایی، دو هواپیمای متجاوز دشمن به خارک، سرنگون شد.
بندر امام خمینی: بعدازظهر امروز در حمله هواپیماهای دشمن، قسمتی از تأسیسات مجتمع پتروشیمی آتش گرفت.
آبادان: از صبح امروز حملات هوایی دشمن به آبادان ادامه پیدا کرد و قسمتهای دیگر از جمله تأسیسات نفتی هدف قرار گرفت.
اهواز: عصر امروز مارون ۱ و ۲ توسط بمب افکنهای عراقی بمباران شد و در یونیت منصوری (سه راه خرمشهر اهواز) یک میگ عراقی سقوط کرد.
دزفول: دو میگ عراقی که قصد بمباران پایگاه وحدتی دزفول را داشتند، توسط تیربارهای پایگاه سرنگون شدند.
کرمانشاه: بعدازظهر دو میگ دشمن، پالایشگاه کرمانشاه را بمباران کردند. بعد از آن، تجاوز دیگری صورت گرفت که هواپیماها مجبور به فرار شدند. امروز یک میگ در این منطقه سرنگون شد.
همدان: امروز و اوایل شب، فرودگاه همدان دوباره توسط میگهای دشمن بمباران شد که خساراتی به باند فرودگاه وارد گردید. در این حملات ۲ هواپیمای دشمن سرنگون شد.
کاشان: امروز اطراف کاشان توسط هواپیماهای دشمن بمباران گردید که خسارتی در پی نداشت.
قم: امروز در حوالی منظریه قم یک میگ عراقی سقوط کرد.
خلاصه اطلاعیه‌های ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران
اطلاعیه ۵۱
اطلاعات واصله حاکی است پاره‌ای از کشورهای همجوار و بعضی شیخ نشین های منطقه در صدد همکاری با دشمنان اسلام برآمده و قطعات یدکی لازم را در اختیار آنان می‌گذارند. اینان باید بدانند هرگونه همکاری با رژیم مزدور عراق به منزله دشمنی با جمهوری اسلامی ایران تلقی می‌شود و عواقب وخیمی را در بر خواهد داشت پاره‌ای از کشورهای همجوار و بعضی شیخ نشین های منطقه در صدد همکاری با دشمنان اسلام برآمده و قطعات یدکی لازم را در اختیار آنان می‌گذارند. اینان باید بدانند هرگونه همکاری با رژیم مزدور عراق به منزله دشمنی با جمهوری اسلامی ایران تلقی می‌شود و عواقب وخیمی را در بر خواهد داشت.
اطلاعیه ۵۴
بسمه تعالی
هم میهنان عزیز و ملت مبارز ایران، از تاریخ ۵۹/۶/۱ تا ۵۹/۷/۳، ارتش جمهوری اسلامی ایران با مزدوران ارتش بعث عراق در نوار مرز غربی کشور از باویسی تا دهانه اروندرود درگیر عملیات منظم زمینی و از دهانه اروندرود تا آب‌های بوشهر درگیر عملیات دریایی بوده است و نیروی هوایی عملیات زمینی و دریایی را پشتیبانی کرده است. در تمام این عملیات علاوه بر نیروی زمینی، دریایی و هوایی، ژاندارمری و سپاه پاسداران و نیروهای مسلح محلی نیز شرکت داشته اند.
مناطق اصلی درگیری عبارتند از: منطقه باویسی، قصر شیرین، خان لیلی، نفت شهر، سومار، مناطق مرزی ایلام، مهران، دهلران، موسیان، فکه، بستان، خرمشهر و آبادان.
منطقه باویسی: ارتش عراق با نیروهای زرهی چند بار به داخل خاک ایران نفوذ کرد و قصد قطع ارتباط سرپل ذهاب و قصرشیرین و همچنین تصرف آنها را داشت که با دفاع سرسختانه ارتش جمهوری اسلامی ایران این حملات عقیم ماند. هم اکنون نبرد در ارتفاعات مرکزی در داخل خاک ایران بین طرفین ادامه دارد. طرفین متحمل تلفات و ضایعاتی شده اند که خسارات و تلفات و ضایعات ارتش عراق بسیار زیاد است.
منطقه قصرشیرین: قسمت اعظم اهالی، قصرشیرین را ترک کرده اند. این شهر از ۵ طرف مورد هجوم نیروهای زرهی عراق بوده است. روز اول، دوم و سوم مهر این شهر سنگین‌ترین حملات زمینی و هوایی ارتش عراق را تحمل کرده است. تلفات مردم غیرنظامی و خسارات وارده به شهر قابل ملاحظه است. در حال حاضر حمله ارتش عراق از دو سمت متوقف و در سه جهت دیگر نبرد به شدت ادامه دارد. در این منطقه قسمتی از نبرد در داخل خاک ایران و قسمتی در داخل خاک عراق جریان دارد و هم اکنون نبرد خیابانی در شهر قصرشیرین بین نیروهای خودی و دشمن وجود دارد و قسمت اعظم پاسگاه‌های مرزی عراق و تعداد قلیلی از پاسگاه‌های ایران در منطقه منهدم شده است.
منطقه خان لیلی: در روزهای اولیه درگیری، ۵ پاسگاه مرزی ایران به وسیله ارتش عراق به کلی منهدم شد. اینک ارتش عراق قسمتی از ارتفاعات مرزی منطقه را در اختیار دارد که تلفات و ضایعات نیروهای عراقی در این منطقه بسیار سنگین بوده است. پاسگاه‌های مرزی ایران و عراق در منطقه به کلی منهدم شده است.
نفت شهر و سومار: شهر از سکنه خالی است و تأسیسات نفتی ایران و عراق خسارات فراوانی دیده است، نیروهای ایران منطقه مرزی را در کنترل دارند و ارتش عراق در این منطقه با تمامی تلاش‌ها موفق به نفوذ نشده است. تلفات و ضایعات طرفین سبک بوده و پاسگاه‌های مرزی منطقه عموماً سالم و فعال هستند و فقط تعداد قلیلی از آنها منهدم شده اند، ضمن این که کلیه پاسگاه‌های مرزی عراق در این منطقه به کلی منهدم شده است.
مناطق مرزی ایلام: تعدادی از پاسگاه‌های مرزی ایران و عراق در این منطقه به کلی منهدم شده، ولی نیروهای مسلح ارتش جمهوری اسلامی ایران به طور نسبی بر مرز کنترل دارند و ارتش عراق نتوانسته است در منطقه نفوذ کند. در این منطقه تلفات و ضایعات ارتش عراق سنگین‌تر از نیروهای مسلح ایران بوده است.
مهران: پاسگاه‌های مرزی عراقی در این منطقه به شدت منهدم و به تعدادی از پاسگاه‌های ایران خسارات قابل ملاحظه‌ای وارد شده است. تلفات و ضایعات مردم غیرنظامی در مهران سنگین و تلفات نیروهای مسلح ایران سبک و تلفات و ضایعات ارتش عراق قابل ملاحظه بوده است. در این منطقه قسمت بسیار کوچکی از مرز ایران در کنترل نیروهای عراقی است.
دهلران: از موسیان تا فکه به تأسیسات نفتی عراق خسارات سنگینی وارد شده است. پاسگاه‌های مرزی طرفین خسارات زیادی دیده و قسمت عمده مرز در کنترل نیروهای خودی است. ارتش عراق در منطقه بین موسیان و فکه به داخل خاک ایران نفوذ کرده، و نبرد بسیار سنگینی در داخل خاک ایران بین طرفین ادامه دارد. تلفات و ضایعات نیروهای مسلح ارتش جمهوری اسلامی ایران و ارتش عراق بسیار سنگین است. نیروهای مسلح ارتش جمهوریاسلامی ایران و مردم مسلح محلی سرسختانه دفاع می‌کنند، سرنوشت نبرد در این منطقه قابل پیش بینی نیست.
منطقه بستان: پاسگاه‌های طرفین آسیب زیادی دیده، تلفات و ضایعات طرفین بسیار سنگین است و نفوذ ارتش عراق به قسمتی از داخل خاک ایران جریان دارد، سرنوشت نبرد در این منطقه مبهم است.
خرمشهر و آبادان: در منطقه اروندرود، خاک عراق در یک کیلومتری آبادان و خرمشهر قرار داشته و در تمام مدت عملیات از خاک عراق با خمپاره اندازها و توپخانه‌ها روی این شهرها آتش می‌شود. تلفات و ضایعات مردم غیرنظامی آبادان و خرمشهر بسیار سنگین است. قسمتی از پالایشگاه آبادان از کار افتاده و قسمتی در آتش می سوزد. با وجود تلاش مأموران هنوز شعله‌های آتش و دودی که از پالایشگاه برمی خیزد، دیده می‌شود.
خرمشهر از راه خشکی تا مرز حدود ۱۵ کیلومتر فاصله دارد. در این منطقه سنگین‌ترین حملات زرهی ارتش عراق برای تصرف خرمشهر هدایت شده است. خرمشهر از دو طرف زیر آتش توپخانه و از یک سمت زیر آتش تانک‌ها و از هوا نیز زیر بمباران هوایی ارتش عراق قرار دارد. در مرز خشکی ارتش عراق چندین باردست به حملات روزانه و شبانه زده است که نیروهای مسلح زمینی، دریایی، ژاندارمری، شهربانی، پاسداران و مردم شهر شدیدترین حملات دشمن را از چهار سمت با دفاع سرسختانه تحمل می‌کنند.
خیابان‌ها و پشت بام‌ها به وسیله مردم قهرمان شهر و نیروهای مسلح برای دفاع قاطع از شهر سنگربندی شده است. در منطقه مرز خشکی خرمشهر، ارتش عراق به داخل خاک ایران نفوذ کرده و تلفات و ضایعات نیروهای مسلح سبک بوده است.
نیروهای هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در تمام مدت درگیری، دفاع نسبی آسمان ایران را به عهده داشته و در مدت درگیری، متناسب با امکانات، نیروی زمینی و دریایی را پشتیبانی و رزم هوایی را به داخل خاک عراق کشانده است. در این مدت سه بار به خاک عراق حمله برده و قسمت اعظم تأسیسات نظامی و نفتی عراق را در عمق خاک آن کشور منهدم و با حداقل تلفات و ضایعات به خاک ایران مراجعه کرده است.
نیروی دریایی، تنگه هرمز را در کنترل دارد و در طول خلیج فارس به گشت زنی روزانه و شبانه ادامه داده، پاسداری ایران و جزایر را تأمین کرده است و چند به بار نیروی دریایی عراق درگیر شده و تاکنون موفق بوده است.
ژاندارمری با امکانات محدود نظامی خود در طول مرز درگیری به استثنا پاسگاه خان لیلی در بقیه نقاط تا آخرین نفر و تا آخرین فشنگ ایستادگی کرده است.
سپاه پاسداران در مناطق کرمانشاه، ایلام و خوزستان دوش به دوش و همراه با ارتش به عملیات شجاعانه خود ادامه می‌دهد.
از دهم شهریور ۱۳۵۹ تا سوم مهر، در مدت ۲۴ روز از آغاز درگیری، ضایعات و تلفات طرفین عبارت بوده است از:
الف- ارتش عراق:
هواپیما: ۷۲ فروند
هلیکوپتر: ۳ فروند
تانک و نفربرزرهی: صد و چهارده دستگاه
ناوچه موشک انداز: ۶ فروند
کشتی لایروبی: ۲ فروند
ب- نیروهای مسلح ارتش جمهوری اسلامی ایران:
هواپیما: ۸ فروند
هلیکوپتر: یک فروند
تانک: ۱۶ دستگاه
قایق: دو فروند
کشتی لایروبی
ضمناً تعداد زیادی از تانک‌ها و ادوات زرهی دشمن در خاک عراق منهدم شده است که آمار دقیق آن در دست نیست.
اطلاعیه ۵۷
در نبردهای روز ۵۹/۷/۴، نیروهای مسلح انقلاب اسلامی در مناطق جنوب غربی کشور پیروزی‌های چشمگیری به دست آورده اند، از جمله تعداد کثیری از تانک‌های مهاجم مورد اصابت قرار گرفته شد و سی تانک در یک حمله متقابل نیروهای زمینی، تکاوران زمینی دریایی و برادران پاسدار و مردم انقلابی به غنیمت گرفته شد. در حمله ساعت ۱۷ میگهای عراقی به کرمانشاه، پالایشگاه این شهر آسیب جزئی دید. در حمله هوایی بعدازظهر به همدان و مریوان دو میگ عراقی سرنگون شد. در ضمن هواپیماهای نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی پالایشگاه نفت موصل را بمباران و پل ارتباطی موصل به اربیل را منهدم ساختند.
اطلاعیه ۶۰
در ادامۀ درگیریهای روز ۵۹/۷/۴، پالایشگاه و تأسیسات صنعتی عام الفیل، تأسیسات صنعتی شمال غرب کرکوک و تأسیسات نفت کرکوک توسط جنگنده‌های ارتش جمهوری اسلامی ایران بمباران شد که میزان تخریب ۸۵ درصد است.
همچنین پایگاه و ایستگاه رادار کرکوک و تأسیسات نفتی البکر بزرگترین منبع صادراتی عراق در دهانه اروندرود بمباران شد.
اطلاعیه ۶۱
بخش دیگری از اقدامات نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در روز ۵۹/۷/۴: یک میگ عراقی در منطقه سمیرم ساقط کرد. یک فانتوم نیروی هوایی ارتش پس از انجام مأموریت در نزدیکی سکوی نفتی عراق سقوط کرد. در ساعت ۱۵/۲۵، تعدادی هواپیمای عراقی، به یگانهای شناور اطراف بوشهر حمله کردند که دو فروند آنها توسط آتشبارهای ارتش سرنگون شد. همچنین در ساعت شش، هواپیماهای دشمن، سوسنگرد را بمباران کردند که یک نفر شهید و ۳ نفر زخمی ۳۵ شدند.
قسمتی از اطلاعیه ۱۶۱
اقدامات نیروی هوایی در ۵۹/۷/۴ ۱ تلمبه خانه‌های نفتی در غرب تکریت و لوله‌های نفتی یوجیان منهدم شد. تعداد ۱۷ فروند هواپیمای متجاوز عراقی با آتش هواپیماهای شکاری و آتشبارهای زمین به هوای ایران منهدم شد.
خلاصه بیانیه‌های نظامی عراق
بیانیه ۲۶
فرماندهی نیروهای مسلح عراق ضمن بیانیه شماره ۲۶ خود اعلام کرد که هواپیماهای عراقی اهداف زیر را بمباران کرده اند: فرودگاه کرمانشاه، فرودگاه شاه آباد غرب، فرودگاه تبریز، فرودگاه رضائیه، فرودگاه آغاجاری و پل دزفول … در این بیانیه آمده که در جریان این عملیات ۳ میگ عراقی سرنگون ۳۷ شد.
بیانیه ۲۷
در ساعت ۱۱/۱۵ و ۱۰/۳۵، هواپیماهای ایرانی به شهر کرکوک و تأسیسات نفتی آن حمله کردند که با پاسخ سلاحهای ضدهوایی، ۵ فروند سرنگون و بقیه مجبور به فرار شدند. در همین زمان هواپیماهای ایرانی به تأسیسات نفتی عین جاله حمله کردند که پالایشگاه گاز آتش گرفت. تعداد هواپیماهایی که از دشمن سرنگون شده، ۲۴ هواپیما است.
بیانیه ۳۳
خسارات وارده به نیروهای رژیم خمینی: تصرف یک اردوگاه کامل که در آن ۱۹ تانک سالم و بسیاری از کامیون‌ها و مهمات و تجهیزات نظامی به جای مانده است. منهدم شدن ۲۷ تانک، ۱۰ کامیون زره پوش و ۸ قبضه توپ ۱۵۵ میلیمتری، سرنگونی ۳ جنگنده و ناپدید شدن یک خلبان، سرنگونی یک هلیکوپتر.
بیانیه ۳۴
هواپیماهای رژیم خمینی امروز حملات خود علیه تأسیسات نظامی، اقتصادی و مناطق مسکونی را از سر گرفتند. در ساعت ۷/۵۵، هواپیماهای ایرانی به تأسیسات نظامی و اقتصادی موصل حمله کردند که یک هواپیما سرنگون و ۴ غیرنظامی زخمی شدند.
در ساعت ۸/۰۶ و ساعت ۸/۴۰، هواپیماهای ایرانی به فرودگاه زرکوب و تأسیسات اقتصادی حمله بردند که در دو حمله ۴ فروند از جنگنده‌های ایران سرنگون شد.
در ساعت ۱۰/۳۵، جنگنده‌های ایران به شهرهای زرکوب، پاوه و موصل حمله بردند که بر اثر آن ۵ فروند در زرکوب، یک فروند در موصل و یک فروند در منطقه در بندی خان سرنگون شد.
بیانیه ۳۸
فرماندهی نیروهای مسلح عراق در بیانیه شماره ۳۸ خود اعلام کرد که یک مین جمع کن و یک قایق ۴۱ توپ دار ایران در انتهای خلیج فارس (خور عبداالله) غرق شد.
بازتاب حملات و درگیریها
رادیو لندن: خبرگزاری فرانسه به نقل از مقامات عراقی می‌گوید: ادعای دیروز مبنی بر تصرف خرمشهر، نا به هنگام بود. ایران به طور مداوم سقوط خرمشهر را تکذیب کرده است. رادیو تهران بامداد امروز گفت: پنجاه تانک عراقی نزدیک خرمشهر تسلیم شده اند. طبق اعلامیه‌های نظامی بغداد، عراق ظاهراً بر مناطق پهناوری در داخل مرز ایران تسلط یافته و چنین به نظر می‌رسد که به اهداف خود که تغییرات مرزی و نظارت بر شط العرب است، نائل آمده است.
رادیو کلن: هم اکنون در خرمشهر، مهمترین بندر ایران، پیکارهای مسلحانه شدیدی جریان دارد و یگانهای مسلح ارتش ایران و نیروهای عراقی در حال حاضر به روی دو شهر مهم ایران در اروندرود، یعنی خرمشهر و آبادان، متمرکز شده اند. در شهر بیشتر خانه‌ها خراب شده و اکثر ۱۵۰ هزار نفر اهالی فرار کرده اند. بر اساس اطلاعات رسمی که در تهران منتشر شده، نیروهای مسلح ایران خط محاصره یگانهای عراقی را در هم شکسته اند.
رادیو بغداد: روزنامه الثوره ارگان رسمی حزب بعث: نیروهای قهرمان وارد محمره (خرمشهر) شدند و آتشبارهای ضدهوایی ما هواپیمای دشمن را سرنگون کرده است. در خلال چهار روز ۱۵۳ هواپیمای دشمن سرنگون شده است.
رادیو لندن: بندر بصره واقع در آن سوی شط العرب هدف بمباران شدید ایران قرار گرفته است و بیش از ۱۰۰ نفر کشته و زخمی شدند.
خبرگزاری فرانسه: رادیو محلی آبادان اعلام کرد: چهار آمریکایی بامداد روز گذشته در نزدیکی‌های آبادان توسط نیروهای ایرانی دستگیر و زندانی شدند.
جمهوری اسلامی ایران (اوضاع داخلی، مواضع و..)
مواضع مسئولین
پاسخ امام خمینی به تلگرام روحانیون تبریز: واضح است که در این جنگ بین ایران عزیز و اسلام مقدس با آمریکای ستمگر و نوکران سرسپرده آن، اهالی آذربایجان و در رأس آن حضرات حجج اسلام و علما در طلیعه هستند، در موقع لزوم در صف مقدم رزمندگان اسلامی برای سرکوب دولت کافر خواهند جنگید.
رئیس جمهور: ارتش در جنگ‌های امروز که همه موتوریزه و زرهی است، اگر همان هفته اول کاری نکرد، دیگر معلوم است که طرف کفگیرش به ته دیگ رسیده است. اکنون ارتش عراق ۱۵ روز است مشغول است و کاری از پیش نبرده است. در حال حاضر نیروی هوایی و دریایی جمهوری اسلامی ایران برتری کامل بر نیروهای عراقی داشته و نیروی زمینی ما نیز ظرف ۱۰ روز گذشته ضربات دشمن را به خوبی تحمل کرده و بسیاری از تجهیزات آنها را نابود کرده است. من امیدوارم به زودی مطابق با طرحی که آماده شده است، وارد مرحله حمله شویم. من خودم به خرمشهر رفتم، دیدم. هرچند مردم شهر را بی قاعده ترک می‌کردند، امّا جوانها آماده دفاع هستند و با این وضع کدام ابلهی به این شهر حمله می‌کند؟ مردم نارنجک و همه چیز دارند. به حمدالله تمام شهرهای آنجا در حال عمل هستند.
حجت الاسلام خامنه ای در خطبه‌های نمازجمعه: تحلیل ما این است که اسلام میدان برای جولان می‌خواست. این میدان به دست دشمن باز شد. ما کسی نبودیم که به خاک عراق یا هر خاک دیگری وارد شویم و حمله را شروع کنیم، ولی دشمن که حمله را شروع کرد، ضرب شست را به او نشان دادیم و حالا دشمن دیگر راه بازگشت ندارد ما کسی نبودیم که به خاک عراق یا هر خاک دیگری وارد شویم و حمله را شروع کنیم، ولی دشمن که حمله را شروع کرد، ضرب شست را به او نشان دادیم و حالا دشمن دیگر راه بازگشت ندارد.
محمد مکری، سفیر ایران در مسکو: ما از دولت شوروی دو انتظار داریم: یکی این که طی انتشار بیانیه‌ای رسمی تجاوز اخیر عراق را محکوم سازد و دیگر این که صدور هواپیماهای جنگی و سلاحهای مخرب را بلافاصله قطع کند. دولت ایران به همسایگانش در منطقه خلیج فارس هشدار داده که وسایل اساسی یدکی در اختیار عراق قرار ندهند.
مواضع و اقدامات ضدانقلاب
روزنامه تایمز: چند ژنرال شاه پرست که در غرب زندگی می‌کنند، در لندن کمیته‌ای برای مقدمات انجام کودتای نظامی در ایران تأسیس کرده اند که ارتشبد آریانا رئیس سابق ستاد ارتش ایران در رأس آنها قرار دارد.
مجله اشترن (چاپ آلمان): چهل و پنج هزار نظامی هوادار شاه در اردوگاه نظامی در خارج از کشور، همچنین ۲۵ هزار نظامی دیگر در کشورهای همجوار خلیج فارس نظیر بحرین و عمان و قریب سه هزار نظامی در کشور مصر در حال آماده باش کامل قرار دارند. آنها منتظر رسیدن علامت از واشنگتن هستند، زیرا برای شروع به تکنولوژی و تسهیلات آمریکایی نیازمندند.
ارتشبد آریانا، فرمانده اسبق ارتش ایران ضمن اعلامیه‌ای خود را فرمانده ارتش آزادی بخش ایران نامید و از سربازان خواست رژیم ایران را سرنگون کنند. اداره مرکزی اطلاعات سپاه گزارش داد که عراق اکثر پاسگاه‌های خود را جمع کرده و مقداری اسلحه و مهمات سنگین برای شیخ جلال (گروه خبات) و دیگر گروه‌ها فرستاده است.
عراق (اوضاع داخلی، مواضع و…)
صدام گفته که عراق خواهان تصرف خاک ایران نیست و به حقوق قانونی این کشور تجاوز نمی‌کند، بر این اساس نیروهایش باید بی درنگ اطراف تنگه هرمز را ترک گویند. رئیس جمهور عراق از نماینده این کشور در سازمان ملل خواست که این مساله را در سازمان ملل منعکس نماید. شورای فرماندهی عراق، ایران را به علت تهدید به بستن تنگه هرمز و ممانعت از ورود کشتی‌ها و تدارکات محکوم کرد.
این شورا افزود: عراق تهدید ایران را به منزله اعلام جنگ دانسته، اقدامات لازم را به منظور باز نگهداشتن تنگه انجام خواهد داد.
وزیر خارجه عراق: دولت بغداد حاضر است وارد مذاکره شود. مذاکرات می‌تواند از طریق سازمانهای بین المللی یا منطقه‌ای صورت گیرد.
نخست وزیر عراق: عراق قصد انضمام اراضی ایران را ندارد و فقط خواستار زمین‌هایی است که به ادعای او، ایران به طور غیرقانونی اشغال کرده است.
نخست وزیر عراق (در امان): ایران هرگونه مداخله‌ای را برای پایان دادن به جنگ ایران و عراق رد می‌کند و هیچگونه دخالت خارجی را نخواهد پذیرفت. لیکن عراق از هرگونه ابتکار بین المللی که از طرف هر کشور دوست یا مسئولی ارائه گردد، استقبال خواهد کرد.
وزیر دفاع عراق: رهبران انقلاب ایران باید تعهد کنند که از دخالت در امور دیگر ممالکت دست بردارند. ظرف هیجده ماه گذشته رهبران ایران خواسته اند انقلاب اسلامی را به دیگر کشورها نیز صادر کنند و از مسلمانان شیعه در دیگر کشورهای خلیج فارس و همچنین از مردم عراق خواسته بودند که علیه حکومت‌هایشان سر به شورش بردارند. به دنبال قطع صدور نفت عراق از بنادر، این کشور قصد داشت نفت خام خود را با لوله‌هایی که از ترکیه به دریای مدیترانه می‌روند، به بازارهای جهان برساند که این منبع صادرات نیز توسط نیروهای مسلح ارتش جمهوری اسلامی ایران قطع گردید. منابع کشتیرانی لندن گفتند: عراق متوقف شدن عملیات نفتی خودرا به مشتریانش اعلام کرده است.
مواضع واقدامات کشورها
روز گذشته وزیر خارجه آمریکا و وزیر خارجه شوروی بیش از سه ساعت در نیویورک مذاکره کردند. یکی از مسائل اساسی مورد بحث، درگیری ایران و عراق بود. ادموند ماسکی گفت: هر دو دولت آمریکا و شوروی ظاهراً در مورد جنگ در منطقه خلیج فارس موضع بی طرفانه ای اختیار کرده اند، ولی یافتن مبنایی برای همکاری فوری آن دو، دشوار است.
وزیر خارجه آمریکا: تاکیدهایی در مورد بی طرف بودن شوروی در جنگ کنونی ایران و عراق دریافت کرده، امّا هنوز تعهد معینی از طرف شوروی در مورد حمایت از ابتکار عمل‌های سازمان ملل متحد برای پایان دادن به درگیری دریافت نکرده است.
نخست وزیر انگلیس: برای فیصله دادن مسالمت آمیز به بحران ایران و عراق، لازم است حادثه را مجزا مورد بررسی قرارداد. هرگونه اقدام در این زمینه باید به سازمان ملل متحد واگذار گردد.
نخست وزیر یوگسلاوی از ایران و عراق خواست که جنگ را متوقف ساخته، برای حل اختلافات از طریق تدابیر اساسی بکوشند.
روز گذشته نخست وزیر اردن، حمایت ملک حسین و ملت اردن را از عراق در مبارزه اش علیه ایران به اطلاع صدام رساند.
نخست وزیر تونس با احضار سفیر عراق به وی خاطرنشان ساخت که تونس مایل است اختلافات ایران و عراق از طریق صلح آمیز حل و فصل شود.
مسائل خلیج فارس
وزیر امور خارجه آمریکا در ملاقات با وزرای کشورهای غربی از جمله لردکارینگتون درباره امکان ایجاد یک نیروی دریایی مشترک برای مراقبت از حرکت کشتی‌ها در خلیج فارس بحث کرد.
معاون وزیر خارجه آمریکا: ایالات متحده و کشورهای هم پیمان عربی تلاش می‌کنند در صورت بسته شدن راه آبی هرمز، تدابیر لازم را اتخاذ کنند. وی در برابر اعضای کنگره آمریکا اظهار داشت: تاکنون ایران برای جلوگیری از کشتیرانی در خلیج فارس و آبراه هرمز، اقدامی به عمل نیاورده است.
تردد کشتی‌ها در تنگه هرمز کاهش یافته و مسئولان بسیاری از کشتی‌ها دستور دارند خود را از مناطق مورد اختلاف ایران و عراق دور نگه دارند. وزارت بازرگانی و کشتیرانی یونان اعلام کرد: دو کشتی یونانی بر اثر تیراندازی قوای ایران در خلیج ۷۸ فارس متحمل خسارات زیادی شده اند.
تحلیل‌ها و تفسیرها
رادیو آمریکا: روزنامه کریستین ساینس مانیتور می‌نویسد: پیشروی عراق در استان نفت خیز خوزستان نشان می‌دهد که صدام حاضر است برای رسیدن به اهداف خود خطر بیشتری را بپذیرد. وی می‌خواهد مانع از اقدامات شیعیان عراق علیه حکومت خود شود و در عین حال پشتیبانی سنی‌ها را جلب کند. از سوی دیگر، جنگ ایران و عراق نمی‌تواند از جاه طلبی‌های عراق در صحنه سیاست بین المللی ژئوپولیتیک جدا باشد. صدام مدتهاست وجهه امپریالیستی خود را رها کرده است او اخیراً اعلام کرد که عراق یک کشور غیرمتعهد ولی مبارز است. وی می کوشد جای شاه ایران را به عنوان حافظ امنیت خلیج فارس پر کند.
روزنامه کریستین ساینس مانیتور از قول ادوارد وودلاک، استاد دانشگاه جرج تاون: احتمالاً عراق در جنگ با ایران سه هدف را در نظر داشته است: اولین هدف عراقی‌ها تسلط بر شط العرب و کنترل این شاهراه آبی به دهانه خلیج فارس است. هدف دوم عراقی‌ها استان خوزستان و هدف سومشان سرنگونی رژیم خمینی است.
رادیو آمریکا: روزنامه کریستین ساینس مانیتور در مقاله‌ای تحت عنوان «کرملین ادعاهای ایران و عراق را در برابر همه بازی می‌دهد»، می‌نویسد: با وجود روش محتاطانه مسکو، سوءظن واشنگتن از احتمال حمایت کرملین از عراق کاهش نیافته است و آن را هدفی برای تسلط بر حوزه‌های نفتی ایران و در مضیقه قراردادن غرب می‌داند. شوروی تاکنون از گرفتن موضع در جنگ ایران و عراق خودداری کرده است، زیرا اگر کرملین بخواهد از عراق جانبداری کند، این آرزو را که شوروی پس از خمینی، بتواند جای آمریکا را به عنوان متحد اصلی ایران بگیرد، ازدست خواهد داد. وی اگر از ایران حمایت کند و صدور اسلحه و تجهیزات را به عراق قطع کند، دشمنی صدام را برای خود خریده است.
رادیو آمریکا روزنامه والاستریت جورنال می‌نویسد: در صورتی که عراق پیروز شود، به خصوص اگر بتواند پیروزی را به نام ملل عرب تمام کند، صدام در کشورهای عربی حیثیتی به دست خواهد آورد. عراق بزرگترین قدرت نظامی را در منطقه داراست و اکنون فرصت مناسبی برای قدرت نمایی به دست آورده است.
رادیو مسکو: روزنامه پراودا می‌نویسد: دخالت در اختلافات ایران و عراق مجاز نیست. این اختلاف را باید سر میز مذاکره حل کرد. گسترش این جنگ بی شک عواقب خطرناکی در بردارد. به این سبب همه افراد خیراندیش تلاش‌هایی برای کاهش تشنج و خاموش ساختن حریق جنگ به عمل می‌آورند. وزیر خارجه کوبا با پیام فیدل کاسترو، رئیس جنبش عدم تعهد، عازم ایران و عراق شده است. اعضای شورای امنیت مشورت‌های فوری انجام داده اند، ولی اولیای کاخ سفید از عدم دخالت در اختلاف ایران و عراق و رعایت بی طرفی سخن میگویند. حال آن که پنتاگون بی میل نیست از این جنگ برای تسلط خود در این منطقه مهم سوق الجیشی استفاده نماید.
رادیو کلن: عراق تلاش می‌کند هرچه زودتر به جنگ پایان دهد، زیرا دولت بغداد از آغاز فقط قصد یک کشمکش کوتاه مدت را داشته و مقاومت نیروهای مسلح ایران برایش غیرمنتظره بوده است عراق تلاش می‌کند هرچه زودتر به جنگ پایان دهد، زیرا دولت بغداد از آغاز فقط قصد یک کشمکش کوتاه مدت را داشته و مقاومت نیروهای مسلح ایران برایش غیرمنتظره بوده است.
رادیو اسرائیل: منابع سیاسی بغداد گفتند: دولت عراق از حملات متقابل ایران شگفت زده شده، علاقه مند است جنگ با ایران را پایان دهد، زیرا جنگ بیش از آنچه عراق انتظار داشت، توسعه یافته است.
ادامه دارد…
منبع: مهر
