مظلومیت هنر در شهرستان ها/ مدرک گرایی رو به افزایش است

علی اصغر تجویدی پیشکسوت نگارگری به دنبال درگذشت علی اکبر تجویدی از پیشکسوتان باستان شناسی و نگارگری و امر پژوهش هنر درباره این شخصیت و تاثیرش در عرصه هنر به خبرنگار مهر گفت: برادران تجویدی (علی اکبر، محمد و علی) از تاثیرگذاران عرصه فرهنگ و هنر بودند. خصوصا علی تجویدی که یکی از با ارزش ترین آهنگسازان کشورمان بود و خدمت شایانی به عالم موسیقی کرد. علی اکبر تجویدی نیز در باستان شناسی و نگارگری خدمات شایانی به فرهنگ این سرزمین کرد و کتابی که وی در زمینه تاریخ هنر نگاشت هنوز در دانشگاه ها تدریس می شود و خود من به دانشجویانم این کتاب را برای خواندن معرفی می کنم.

وی ادامه داد: علی اکبر تجویدی به طور غیر مستقیم نخستین معلم من بود و من از روی کارهای او و برادش الهام می گرفتم. آن روزها ۱۲ سالم بود و امکانات هم محدود بود. آثار این هنرمندها را در کتاب های شعر مثل دیوان حافظ و مولانا و شاهنامه فردوسی می دیدم و از روی آنها کپی می کردم. خصوصا از روی دیوان حافظ و خیامی که محمد تجویدی کار کرده بود.

این نگارگر بیان کرد: صنایع مستظرفه را کمال الملک پایه گذاری کرد و برای همین کسانی چون هادی تجویدی و دیگر نگارگران معاصر در این مدرسه تربیت شدند. مخصوصا حسین بهزاد که هنر نگارگری را به سمتی هدایت کرد که با نگارگری سنتی تفاوت داشت. وارد کردن عناصر نقاشی کلاسیک و آناتومی و «بعد نمایی» در نگارگری تا پیش از او در نگارگری ما سابقه نداشت از کارهای وی بود.

وی اظهار کرد: این افراد جملگی سعی کردند گام های موثرتری در زمینه معاصر سازی نگارگری بردارند و به طبیعت نزدیک تر شدند و با وارد کردن عناصر نقاشی غربی و خصوصا آناتومی و بُعد نمایی به واقع نمایی نزدیک تر شدند. حتی خیلی ها معتقد بودند نگارگری از مسیر اصلی اش منحرف شده است ولی شخصا فکر می کنم در هر زمان لازم است تحولی در هنر ایجاد شود و خود را به دنیای روز هنر نزدیک کند.

هنر در شهرستان ها فاقد امکانات سخت افزاری است

علی اصغر تجویدی درباره اینکه در چند دهه اخیر آیا چنین تحولاتی در عرصه نگارگری قابل دنبال کردن است گفت: خیلی از اساتید در دهه های اخیر تلاش کردند باز هم تحولی در نگارگری ایجاد کنند. به طور مثال استاد فرشچیان که با وارد کردن تکنیک و موضوعات کمتر دیده شده در عرصه نگارگری گام های موثری در این زمینه برداشتند. اما هر هنر فارغ از توانایی به روز شدن یک اصولی هم دارد. مثلا در نگارگری ما ساخت و سازش توجه به شعر و فرهنگ و اسطوره است. این را نمی شود از نگارگری جدا کرد. مانند شعر کلاسیک می ماند.

این استاد نگارگری که در شیراز زندگی می کند و در دانشگاه شیراز تدریس هنر می کند درباره جدیدترین فعالیت های خود نیز گفت: من به خاطر عشق به فرهنگ ایرانی و فرهنگ باستانی عمده آثارم در جهت زنده نگه داشتن اسطوره های ایرانی و خصوصا اسطوره های دوره هخامنشی و ساسانی است. روی اشعار فردوسی و خیام کار بسیار کرده ام و در حال حاضر هم روی این موضوعات کار می کنم. یکی از تابلوهایی که کار کردم اگر مکان مناسبی برایش پیدا کنم نمایشش خواهم داد. اثری است که روی کاخ صد ستون کار کرده ام. چهار سال روی آن وقت گذاشته ام و چون در دانشگاه مجسمه سازی خواندم همه شخصیتها در تابلو را تا آنجایی که به نگارگری لطمه نخورد با استفاده از روش آناتومی و با وارد کردن پرسپکتیو کار کرده ام تا تابلو از حالت دو بعدی خارج شود.

وی با گلایه از اینکه سازمان های متولی فرهنگ و هنر خصوصا در شهرستان ها از هنر نگارگری حمایت نمی کنند بیان کرد: من روی مصور سازی فردوسی بسیار کار کردم و نزدیک ۸۰ تابلو در این زمینه دارم. کار من هنرمند خلق اثر است ولی برای ارائه این آثار باید سازمان های متولی حمایت گر باشند. در شیراز حتی یک گالری نداریم که بتوانیم این آثار را در آنجا نمایش بدهیم و برای همین نمایشگاه های من در تهران برپا می شود. این در حالی است که شیراز مهد فرهنگ ایران زمین است. این بسیار جای ناراحتی دارد که در این شهر مکان های فرهنگی اینقدر کم است یا از هنر حمایت نمی شود.

تجویدی در ادامه درباره تدریس هنر در دانشگاه شیراز و سطح کیفی این دانشگاه و دانشجویان امروز بیان کرد: من در دانشگاه هنر و معماری شیراز هم نگارگری تدریس می کنم هم مجسمه سازی و هم طراحی سنتی. نکته اینجاست که دانشگاه شیراز رشته گرافیک و صنایع دستی دارد.  انتقادی که شخصا دارم این است که هنر نگارگری ایرانی به عنوان یک واحد درسی در مجموعه صنایع دستی تدریس می شود. ما اینقدر سطح این هنر را پایین آورده این که آن را زیر مجموعه قرار داده ایم و دانشجو هم می خواهد با خواندن یک ترم نگارگر شود! در حالیکه نگارگری جزء هنرهای زیبا شناخته می شود و هنر کاربردی یا هنر تجاری نیست.

وی همچنین گفت: از طرف دیگر امروزه ما از تکنولوژی استفاده بهینه نمی کنیم. دانشجو از اینترنت بهره می برد که یک طرح کپی را در سریع ترین زمان آماده کند و سر کلاس بیاورد. دانشجو مطالعه ندارد و طراحی اش ضعیف است. این موضوع اینترنت و فضاهای مجازی تا مدیریت صحیحی برایش نشود واقعا ما را به سمت پسرفت می برد. به خصوص در شهرستان ها این اتفاق بسیار تاثیر منفی می گذارد و مدرک گرایی اتفاقی است که شاهد رخ دادنش هستیم.