رییس دانشگاه علوم پزشکی اهواز:هیچ تهدیدی خطرناک‌تر از بسته شدن پنجره جمعیتی کشور نیست

حاتم بوستانی روز دوشنبه در آیین تقدیر از فعالان عرصه جوانی در دانشگاه علوم پزشکی اهواز با هشدار درباره بحران کاهش نرخ زاد و ولد و پیری جمعیت در ایران گفت: این گونه نیست که اگر فقط مشکل بیکاری حل شود، حتما مشکل جوانی جمعیت نیز حل شده باشد؛ مسائل دیگری مانند معضل مسکن و بالا رفتن سن ازدواج نیز بسیار جدی هستند.

وی افزود: حتی اگر مشکل اشتغال و مسکن نیز برطرف شود، لزوما به افزایش فرزندآوری منجر نمی‌شود، چرا که در برخی طبقات اجتماعی که مشکل معیشتی ندارند نیز شاهد کاهش شدید نرخ تولد هستیم.

بوستانی با مقایسه روند کاهش جمعیت در ایران با سایر کشورها هشدار داد: در بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته یا در حال توسعه، کاهش نرخ زاد و ولد در یک فرایند تدریجی و طولانی اتفاق افتاده است.

وی بیان کرد: کاهش جمعیت در ایران تنها در مدت ۱۰ سال رخ داده است؛ این یعنی جامعه ما فرصت بسیار محدودی برای جبران داریم و پنجره جمعیتی به سرعت در حال بسته شدن است.

بوستانی با اشاره به نمودارهای جمعیتی که نشان می‌دهد نسل پرشمار متولدین اوایل انقلاب، فرزندان کمتری به دنیا آورده‌اند، هشدار داد: اگر این روند ادامه یابد، در آینده‌ای نزدیک به کشوری با جمعیت بسیار کم و درصد بالایی از سالمندان تبدیل خواهیم شد، به طوری که بخش عمده‌ای از جمعیت مولد جوان باید صرف نگهداری از سالمندان شود.

وی با تاکید بر فوریت مساله گفت: بخشی از وظایف قانونی درباره جوانی جمعیت بر عهده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اما بخش عمده آن خارج از حوزه سلامت و در چارچوب‌های کلان سیاسی، اقتصادی و اجتماعی است و باید برای آن به دنبال راهکار جدی باشیم.

رییس دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گفت: البته بخشی از جامعه اگر اشتغال و مسکن داشته باشند، بلافاصله به سمت ازدواج و فرزندآوری می‌روند؛ برای پایدار ماندن یک جامعه، حداقل نرخ جایگزینی ( یک تا ۲ فرزند به ازای هر زن) ضروری است اما متاسفانه ما به زودی به جای ۲ نفر، تنها یک نفر جایگزین خواهیم داشت.

وی خطاب به سازمان‌های بیمه‌گر گفت: وقتی در منطقه محرومی مثل کرخه قرار است خدمات دیالیز را به بخش خصوصی واگذار کنیم، انتظار مقاومت از سوی سازمان بیمه سلامت را نداریم؛ با وجود مشکلات مالی و کسری بودجه شدید، باید اجازه دهند مدیریت کنیم و در طرح‌های جمعیتی نیز از هر فرصتی استفاده شود.

بوستانی با انتقاد از وضعیت توسعه در استان خوزستان گفت: علیرغم توجه مسئولان کشوری، ما در مسیر توسعه عقب افتاده‌ایم؛ بعد از جنگ، برای بازسازی استان تنها به اقدامات ظاهری و رنگ‌آمیزی بسنده شد، در حالی که زیرساخت‌های اساسی به‌روزرسانی نشد.

رییس دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز تصریح کرد: در صورت اصلاح کردن صحیح زیرساخت‌ها، امروز با این حجم از حاشیه‌نشینی و بیکاری روبرو نبودیم.

وی با تاکید بر درک صحیح از هشدارهای مکرر مقام معظم رهبری درباره مساله جمعیت گفت: در حال حاضر بزرگترین تهدید کشور، “تله جوانی جمعیت” و پیری سریع آن است؛ کار امروز فردا ممکن است به۱۰ برابر تلاش نیاز داشته باشد و پس از چند سال، حتی با نصف این تلاش‌ها نیز قابل جبران نباشد.

بوستانی تاکید کرد: وظیفه همه ما در هر جایگاهی است که با درک مشترک و احساس مسئولیت برای حل این بحران تلاش کنیم.

جوانی جمعیت از مولفه‌های قدرت، امنیت و توسعه است

همچنین معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اهواز با انتقاد از ضعف در اجرای قوانین و برنامه‌ها در راستای طرح جوانی جمعیت اظهار کرد: علی‌رغم وجود قوانین زیاد در کشور، بسیاری از این برنامه‌ها، از برنامه‌های اول تا ششم توسعه و برنامه چشم‌انداز، در حد انتظار اجرایی نشده‌اند؛ در راستای جوانی جمعیت، حدود سه ماده و ۸۱ تبصره قانونی مصوب شده که ۵۹ درصد آن سهم دانشگاه‌های علوم پزشکی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است و از این میزان، ۲۶ درصد در حوزه معاونت بهداشت و مابقی بر عهده سایر سازمان‌ها قرار دارد.

مهرداد شریفی با اشاره به نقش حوزه بهداشت و درمان به عنوان متولی نه تامین‌کننده بیان کرد: تنها ۲۰ درصد عوامل مؤثر بر سلامت، در اختیار حوزه بهداشت است و ۸۰ درصد آن نیز در قالب همکاری بین‌بخشی محقق می‌شود که متاسفانه در حوزه جمعیت نیز با همین مشکل مواجه هستیم.

وی یادآور با اشاره به بحران کنونی هشدار داد: امروز به ازای هر تولد در کشور، شاهد افزایش تعداد سالمندان هستیم؛ حتی برای سالمندان نیز برنامه‌ریزی مناسبی نداریم؛ نرخ رشد جمعیت که قرار بود به بالای ۲.۵ برسد، در کشور به ۱.۶ و در خوزستان به ۱.۹ رسیده است؛ در سال گذشته پنج درصد کاهش موالید در استان گزارش شده است.

شریفی با بیان یک پیش‌بینی هشدارآمیز افزود: اگر این روند ادامه یابد، ما وارد “چاله جمعیتی” می‌شویم؛ پیش‌بینی می‌شود در سال‌های ۱۴۷۰ تا ۱۴۸۰، جمعیت کشور به زیر ۳۰ میلیون نفر برسد که حدود ۱۵ میلیون نفر آن سالمند خواهند بود و با این وضعیت، آیا می‌توانیم اقتدار کشور را حفظ و از مرزهایمان دفاع کنیم؟

وی راه حل را در صراحت با مردم و تکیه بر مشارکت آنان دانست و گفت: من به صراحت می‌گویم اگر کار را به مردم بسپاریم، مشکلات حل خواهد شد؛ همان‌طور که مردم هشت سال جنگ تحمیلی و دفاع از میهن را مدیریت کردند، در حوزه جمعیت نیز اگر صادقانه با آنان گفت‌وگو کنیم، پاسخ مثبت خواهند داد.

معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی اهواز خاطر نشان کرد: کشور با مشکلات معیشتی و چالش‌های بزرگی مواجه است اما ملت، همان مردمی هستند که عزیزترین داشته‌های خود را تقدیم انقلاب و کشور کردند.

وی با تقدیر از برخی مسئولان و دستگاه‌های همکار در استان خوزستان خاطرنشان کرد: برای اطاعت از امر مقام معظم رهبری، باید سیاست‌های ابلاغی ایشان را در عمل محقق کنیم، نه در شعار.

شریفی با اشاره به اینکه امروز موضوع جمعیت یک چالش بزرگ ملی است گفت: اگر با مردم شرافتمندانه و صادقانه برخورد کنیم، آنان از بسیاری از مسئولان جلوتر خواهند بود و امید می رود بتوانیم رسالت‌های انسانی، اخلاقی و اداری خود را انجام دهیم.

موضوع جمعیت مساله‌ای فرادینی و اساسا اجتماعی است

همچنین معاون فرهنگی، آموزشی و پژوهشی سازمان تبلیغات اسلامی خوزستان گفت: موضوع جوانی جمعیت جزو معدود مسائلی است که رهبر معظم انقلاب در سال های اخیر به صورت بسیار ویژه به آن توجه داشته و بارها در فرمایشات خود بر برنامه ریزی جهت اجرای این طرح تاکید دارند.

حجت‌الاسلاماحسان فردآقایی افزود: موضوع جمعیت مساله‌ای فرادینی و اساسا اجتماعی است؛ با این وجود در آموزهای دینی و کتب مختلف به آن توجه شده است.

وی بیان کرد: در زمینه موضوع جوانی جمعیت از سه سال گذشته به همت معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و معاونت عمرانی استانداری سلسله نشست هایی را تحت عنوان رویش آغاز کرده ایم و با اساتید استانی و کشوری جلسات خوبی برگزار شده است.

معاون فرهنگی، آموزشی و پژوهشی سازمان تبلیغات اسلامی خوزستان گفت: در سال ۱۴۰۲ حدود ۶ هزار نفر در طرح رویش شرکت داشتند و سال ۱۴۰۳ نیز این روند ادامه یافت و مجموعه بیشتری جذب شد تا در نهایت امسال این جمعیت به حدود ۱۶ هزار نفر رسیده است.

وی تصریح کرد: انتشار نشریه امید آینده نیز در سطح برخی اماکن بخصوص کوپه‌های قطار درحال انتشار است که بی شک در زمینه ترویج طرح جوانی جمعیت نقش دارد.

حجت‌الاسلام فردآقایی خاطر نشان کرد: امروز باید همه دستگاه ها تلاش کنند تا بتوانیم شبکه تبلیغی خود را در موضوع طرح جوانی جمعیت گسترش دهیم.
وی اظهار کرد: مساله جمعیت بیشتر از اینکه ناشی از مسائل اقتصادی و معیشتی باشد به سبک زندگی افراد بستگی دارد و صرفا نمی توان گفت خانواده های با شرایط اقتصادی مناسب به سمت فرزندآوری می روند.

معاون فرهنگی، آموزشی و پژوهشی سازمان تبلیغات اسلامی خوزستان گفت: انتظار نداریم موضوع طرح جوانی جمعیت یک شبه در سطح استان و کشور نهادینه شود ولی باید همواره برای تحقق آن تلاش کنیم.