عضویت در «بریکس» و «شانگهای» با فهم «زبان دنیا»

خبرگزاری مهر، گروه سیاسی– نفیسه عبداللهی: پس از عضویت ایران در شانگهای و آزاد کردن پول‌های بلوکه شده و منابع ارزی کشورمان در کره‌جنوبی و عراق تازه‌ترین گام راهبردی دولت سیزدهم با عضویت در مجموعه بین‌المللی «بریکس» با رویکرد اقتصادی برداشته شد.

عضویت ایران در «بریکس» در حالی از سوی جریان غرب‌گرا، همواره پیگیری می‌شد و دولت را ناتوان از عضویت در آن معرفی می‌کردند که هم‌اکنون با عضویت کشورمان در چنین مجموعه‌ای، یا سکوت معنادار، کرده‌اند و یا در اقدامی فرار به جلو، آن را بی‌ارزش می‌خوانند.

کسانی که مدعی بودند «زبان دنیا را بلدند» و دیگران را به «آب و صابون» حواله می‌دادند، با برجامی نافرجام و کشوری با تورم ۶۰ درصدی فرار کردند و حال پس از دو سال که گام‌های استوار دولت مردمی یکی پس از دیگری برداشته می‌شود به میدان آمده‌اند تا با ایرادات تهی، این دستاورد را زیر سوال ببرند.

هنوز شهد خبر عضویت ایران در «شانگهای» در دهان‌ها بود که با دمیدن در گسل‌های موجود، که از قضا محصول حکمرانی آنهاست، شیرینی انتفاع از یک دستاورد سیاست خارجی را به حاشیه کشاندند و حال نیز در تلاش برای به حاشیه بردن دستاورد دیگر هستند. این در حالی است جماعت یاد شده، عکس با فلان هواپیما و یا فلان مقام خارجی در مجلس را به عنوان دستاورد به مردم می‌فروختند و با همین «گفتار درمانی» ها و ادعاهای پوچ، ماشین اقتصاد کشور را به ته دره انداختند.

حال که دولت سیزدهم در تلاش برای جبران کاستی‌های یک دهه گذشته است، هر روز یا یک حاشیه‌سازی مانع از آن می‌شوند. اگر روزی مدعی بودند هر ۹ روز یک حاشیه درست می‌شود الان خودشان هر ۹ ساعت یک حاشیه خلق می‌کنند.

دولت یازدهم و دوازدهم مدعی بود زبان کشورهای غربی را می‌فهمد اما پشت درهای بسته آنان قرار گرفت و حتی فرصت طلایی برای عضویت در بریکس را در زمان خود از دست داد. این در حالی است که دولت سیزدهم بدون ادعاهای دولت قبلی توانست ایران را بعد از عضویت در پیمان شانگهای وارد پیمان اقتصادی بسیار مهم بریکس کند.

همچنانکه سید ابراهیم رئیسی در بازگشت از سفر آفریقای جنوبی گفت: عضویت ما در گروه بریکس به صورت اتفاقی رخ نداده بلکه یک سیاست انتخابی از سوی دولت در جهت تأمین منافع کشور و مردم بوده است و امیدواریم بتوانیم از این رویداد قابل توجه نهایت بهره‌برداری را در عرصه‌های مختلف داشته باشیم.

رئیس جمهور با بیان اینکه اهمیت ایران به لحاظ موقعیت ژئوپلتیک و کنشگری فعال در عرصه‌های مختلف منطقه‌ای و بین‌المللی بر کسی پوشیده نیست، تصریح کرد: همه این مسائل موجب شد تا عضویت ایران در گروه بریکس مطرح و به اتفاق آرای اعضا تصویب شود. البته به طور طبیعی لازم است ساز و کارهای اجرایی برای بخش‌های مختلف گروه از جمله صندوق بریکس، نیز تمهید و فراهم شود که همکاران وزارت امور خارجه از همان ساعت اول تصویب عضویت ایران، اقدامات خود را در این زمینه آغاز کردند.

رئیسی در ادامه با بیان اینکه دولت مردمی هرگز سیاست خارجی کشور را زمینه‌ای برای منازعات و مشاجرات حزبی و جناحی تبدیل نخواهد کرد، اظهار داشت: آنچه برای ما اهمیت و اولویت دارد تضمین و تأمین منافع کشور و مردم است و امیدواریم بتوانیم از این رویداد قابل توجه نهایت بهره‌برداری را در این زمینه داشته باشیم.

نقش بریکس در تحولات آینده

همکاری و مشارکت در چارچوب‌های اقتصادی چندجانبه به ویژه در قالب همکاری‌های جنوب-جنوب اهمیت و اولویت بالایی برای جمهوری اسلامی ایران دارد. همچنین کشورمان از ظرفیت‌ها و توانمندیهای ارزشمندی برای مشارکت در سازوکارهای چندجانبه بهره مند است. در حال حاضر ما با اعضای بریکس تعاملات اقتصادی دو جانبه و چندجانبه قابل توجهی داریم. حال با عضویت ایران، کشورمان آمادگی دارد قابلیت‌ها و ظرفیت‌های خود را در مسیر نیل به اهداف مشترک با کشورهای عضو بریکس به اشتراک گذاشته و روابط خود را در سایر زمینه‌های اقتصادی و تجاری گسترش دهد.

در حال حاضر، گروه بریکس بیشترین سهم از تولید ناخالص داخلی جهان (۳۱.۵ درصد) را در مقایسه با سایر بلوک‌های اقتصادی از جمله گروه هفت (۳۰.۷ درصد) به خود اختصاص داده است. همچنین پنج کشور عضو یک چهارم مساحت خشکی زمین و حدود ۴۰ درصد جمعیت جهان (۳ میلیارد و ۱۸۷ میلیون نفر در سال ۲۰۲۱) را دارا هستند و با توجه به میزان تقاضای موجود انتظار می‌رود در آینده با پذیرش اعضای جدید جایگاه جهانی گروه ارتقا یابد.

بریکس با توجه به روح همکاری و مشارکت حاکم بر آن، از ظرفیت‌های بالایی برای ایجاد تأثیرات مثبت و ارائه راه حل‌هایی برای چالش‌های جهانی برخوردار است. جمهوری اسلامی ایران اعتقاد دارد با توجه به روندهای موجود و همچنین گسترش احتمالی بریکس و ایجاد ائتلاف‌های جدید و قوی‌تر بین اقتصادهای نوظهور جهانِ جنوب، ظرفیت‌های این گروه را افزایش داده و باعث تأثیرگذاری بیشتر آن در روند تحولات جهانی خواهد شد.

زمانی که ایران به دنبال دلار زدایی در عرصه تجارت جهانی بود بسیاری از کشورها آن را رویایی و در خلع می‌پنداشتند اما هم اکنون کشورهای بریکس به دنبال ایجاد واحد پولی جدید هستند و حضور ایران را بسیار مغتنم و انگیزه بخش برای تحقق این رؤیای بزرگ می‌دانند.

بریکس بعد از تحولات ابتدایی شکل‌گیری خود با یادگیری‌های جدیدش از جمله عضویت ایران اعتماد به نفس کافی را برای تحقق یک رؤیای بزرگ پس از جنگ دوم جهانی دنبال می‌کند.

ایجاد واحد پول جدید منجر به بازگشت عدالت در عرصه تجارت جهانی شده و بسیاری از مشکلات کشورهای مستقل از جمله ایران را می‌تواند مرتفع کند. موضوعی که موجب بالفعل شدن ظرفیت‌های اقتصادی ایران می‌شود تا پس از مدتی نه چندان دور ایران با توان بالای اقتصادی خود بتواند منافع و قدرت کشورهای عضو بریکس را به صورت فزاینده‌ای به عنوان یک قدرت نوظهور افزایش دهد.

بریکس و پیمان شانگهای دو بال اقتصادی و امنیتی قدرت‌ها و کشورهای نوظهوری است که می‌خواهند سهم واقعی خود را در عرصه جهانی داشته باشند و در مقابل چالش‌ها و زیاده خواهی‌های کشورهای غربی به خصوص آمریکا بایستند.

جهش سیاسی، اقتصادی و راهبردی

سید هادی سید افقهی در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به عضویت ایران در بریکس و اهمیت آن اظهار داشت: بریکس می‌خواهد با اتحادیه اروپا رقابت کند چرا که حدود ۴۰ درصد از جمعیت جهان در و ۳۱ درصد اقتصاد دنیا را مدیریت می‌کند.

وی ادامه داد: مسئله دیگر موضوع فراقاره‌ای بودن این سازمان است و شبکه ارتباطات بانکی، امنیتی، اقتصادی و.. به مراتب فراگیر تر از اتحادیه اروپا و حتی آمریکا خواهد شد.

کارشناس مسائل غرب آسیا افزود: با توجه به تحولات جدی، نظم نوین جهانی، بلوک بندی‌های جدید اقتصادی و ائتلاف‌های نظامی در دنیا، چهره موازنه هندسه قدرت جهانی را از حالت تک قطبی به سمت چند قطبی سوق خواهد یافت، موضوعی که مقام معظم رهبری نیز به آن تاکید داشته‌اند.

سیدافقهی عنوان کرد: در همین راستا رئیس سازمان سیا به وضوح اعلام کرده که آمریکا دیگر قدرت مطلق جهانی نیست، اروپاییان نیز چنین حرفی را مطرح می‌کنند.

وی با بیان اینکه در حال حاضر بیش از ۵۰ کشور در اجلاس بریکس شرکت کرده‌اند، عنوان کرد: اعلام حذف دلار توسط کشورهای شرکت کننده در این اجلاس یعنی اعلام جنگ جهانی بر علیه دلار است. یکی از حربه‌های زشت و غیراخلاقی آمریکا بحث تحریم‌ها و ممنوعیت کاربری سوئیس در کشورهایی است که مورد تحریم آمریکا قرار می‌گیرند لذا این اقدام بریکس یک سیلی محکمی به صورت آمریکا و دلار آنهاست.

کارشناس مسائل غرب آسیا افزود: بریکس سازمانی صرفاً اقتصادی نیست و ابعاد امنیتی و ژئوپلوتیکی دارد و این شبکه پنج قاره را به هم پیوند می‌زند.

وی ادامه داد: پیشنهادی که به ایران مطرح شد مکمل عضویت ایران در دو یا سه بلوک بندی اقتصادی است.

سیدافقهی با اشاره به دستاوردهای دولت سیزدهم در حوزه سیاست خارجی گفت: با آمدن آقای رئیسی عضویت در سازمان اکو احیا شد و روابط ایران با کشورهای آسیای میانه و قفقاز بهبود پیدا کرد. مسئله دیگر عضویت ایران در شانگهای و همچنین در بازار اور آسیا که دور از هیمنه و هژمونی آمریکاست، بود و الان نیز در یک سازمان و مؤسسه فراقانونی عضویت پیدا کرده که مشوقین این عضویت‌ها روسیه و چین هستند.

کارشناس مسائل غرب آسیا عنوان کرد: بنابراین اولویت دولت سیزدهم برقراری ارتباط کشورهای منطقه‌ای و هم جوار است که در حال حاضر این ارتباطات محقق شده است.

وی اظهار کرد: یکی از قطب‌های نظم نوین جهانی مربع چین، روسیه، ایران و هندوستان است که البته ممکن است کشورهای دیگری ملحق شوند اما هسته مرکزی آن این کشورها هستند.

کارشناس مسائل غرب آسیا اضافه کرد: عضویت ایران در این سازمان یک جهش به لحاظ سیاسی، اقتصادی و راهبردی است.

سیدافقهی با بیان اینکه استقبال خوبی از رویکرد دولت سیزدهم توسط کشورهای منطقه شده است، تصریح کرد: در زمان دولت روحانی رویکردی کاملاً غربی وجود داشت و حتی برخی اصرار داشتند که برویم با آمریکا روابطمان را برقرار کنیم.

مرحله جدید متوازن‌سازی سیاست خارجی

همچنین جعفر قناد باشی کارشناس مسائل آفریقا در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: عضویت ایران در بریکس موفقیتی بسیار مهم در جهت تحقق اهداف کلان و راهبردی در عرصه سیاست خارجی و اقتصادی است.

وی ادامه داد: این عضویت یک شکست پشیمان کننده و تاریخی برای همه کشورهایی است که بر تحریم ایران تاکید داشتند و پیوسته بدون توجه به ظرفیت‌های کشور بر تحریم پافشاری می‌کردند.

سفیر سابق ایران در لیبی در شمال آفریقا با بیان اینکه عضویت در بریکس مرحله تازه‌ای در رویکرد صحیح ما در متوازن سازی سیاست خارجی است، افزود: یک نقطه عطف مهمی در سیاست ما برای مقابله با جهان تک قطبی است.

قنادباشی گفت: عضویت در بریکس یعنی فراهم شدن زمینه‌ها و مقدمات اجرای کلان‌ترین مقدمات راهبردی از جمله جهان چندقطبی، حذف دلار، کاهش تحریم‌هاست.

وی عضویت در این سازمان را ریل گذاری صحیح و واقع بینانه و متناسب با شرایط جدید در عرصه سیاست خارجی و سیاست اقتصادی کشور دانست و عنوان کرد: متأسفانه در دولت گذشته شاهد ریل گذاری غلطی بودیم و اهداف متناسب با واقعیت‌های جهانی نبود و بخشی از این هدف گذاری‌ها بر اساس القائات غربی‌ها بود.

سفیر سابق ایران در لیبی تصریح کرد: دولت سیزدهم واقع بینانه حرکت کرد، این هنوز ابتدای کار است و نتایج این دستاوردها ان شاالله نمایان خواهد شد.