در شرایطی که صنعت نفت ایران با چالش‌هایی همچون افت طبیعی تولید، محدودیت تجهیزات حفاری و ضرورت بهره‌برداری بهینه از منابع روبه‌روست، توسعه میدان‌های نفتی به‌ویژه میدان‌های توسعه‌نیافته به‌عنوان یک راهبرد کلیدی در دستور کار قرار گرفته است.
فرخ ناصری‌کریموند، مدیر امور فنی شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب در گفت‌وگو با خبرنگار شانا به تشریح اقدام‌ها و برنامه‌هایی پرداخت که می‌تواند مسیر صنعت نفت را به سوی تولید پایدار، افزایش ضریب بازیافت و بهره‌گیری حداکثری از ظرفیت‌های موجود هدایت کند. این گفت‌وگو نگاهی به مهم‌ترین محورهای فنی و اجرایی این راهبرد ملی دارد.
برای تحقق اهداف بلندمدت صنعت نفت، چه اقدام‌هایی در دستور کار قرار دارد؟
برای دستیابی به اهداف تعیین‌شده در صنعت نفت، نیازمند سرمایه‌گذاری و توسعه همه میدان‌ها به‌ویژه گرین فیلدها (میدان‌های توسعه‌نیافته) هستیم. بیشتر طرح‌های توسعه‌ای این میدان‌ها تدوین شده یا در مراحل پایانی قرار دارد. اجرای این طرح‌ها نیازمند افزایش تعداد دستگاه‌های حفاری، توسعه خدمات جانبی مانند لوله‌های مغزی سیار برای عملیات ترمیمی، همچنین ایجاد تأسیسات فرآورشی با مشارکت بخش خصوصی است.
نقش مدیریت مصرف انرژی در تحقق این اهداف چیست؟
مدیریت مصرف انرژی، به‌ویژه در بخش گاز، اهمیت ویژه‌ای دارد. تنها با صرفه‌جویی ۱۰ تا ۲۰ درصدی در مصرف گاز، می‌توان امکان تزریق آن به میدان‌هایی مانند مارون، کوپال، پارسی، کرنج، آغاجاری، لب‌سفید، گچساران و بی‌بی‌حکیمه را فراهم کرد. این اقدام سبب بهبود ضریب بازیافت، افزایش تولید و بهره‌گیری حداکثری از ظرفیت‌ها خواهد شد، همچنین عملیاتی شدن طرح‌های ازدیاد برداشت، افق روشن‌تری برای افزایش تولید ترسیم می‌کند.
با توجه به افت طبیعی تولید در میدان‌ها، چه راهکاری در نظر گرفته‌اید؟
افت طبیعی تولید ناشی از ویژگی‌های مخزن و رفتار چاه‌ها سالانه بیش از ۵۰۰ هزار بشکه کاهش تولید در این میدان‌ها به همراه دارد. برای جبران این افت، تمرکز اصلی ما بر عملیات ترمیم چاه‌هاست، زیرا استفاده از لوله‌های مغزی سیار در این عملیات، سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر از حفاری دوباره است.
آیا ظرفیت فعلی برای اجرای این عملیات کافی است؟
متأسفانه ناوگان لوله‌های مغزی سیار ما نسبت به نیاز موجود بسیار محدود است و در صورت تأمین این تجهیزات از خارج یا توسعه ظرفیت تولید داخلی، می‌توان بخشی از عقب‌ماندگی‌های ناشی از سال‌های اخیر را جبران کرد.
وضعیت ساخت دکل‌های حفاری در کشور چگونه است؟
جهاد دانشگاهی تاکنون سه دکل با توان ۲ هزار اسب بخار را تولید کرده است که سومین دکل همزمان با حضور وزیر نفت در استان خوزستان افتتاح شد. با این حال نیاز صنعت به دکل‌های حفاری بسیار فراتر از ظرفیت موجود است و باید برای تأمین آن برنامه‌ریزی جدی‌تری صورت گیرد.
پروژه‌های نمک‌زدایی چه نقشی در تولید پایدار دارند؟
در حال حاضر پروژه‌های نمک‌زدایی در ۱۱ میدان نفتی تعریف شده‌اند و در مرحله قرارداد هستند. اجرای این طرح‌ها جهشی قابل توجه در تولید پایدار ایجاد می‌کند. نمک و آب همراه نفت مانع جدی در حفظ کیفیت و کمیت تولید هستند. با تکمیل پروژه‌های نمک‌زدایی، تحقق اهداف تولیدی و بهره‌برداری از ظرفیت‌های موجود ممکن می‌شود.
