ناخوشی «پریشان» و بداقبالی «بختگان»/باران به داد «جازموریان» رسید
خبرگزاری مهر – گروه استان‌ها: پیمان‌نامه بین‌المللی رامسر، به میزبانی شهر رامسر و با هدف حفاظت از تالاب‌ها و تنوع زیستی آن‌ها و همچنین تشویق به بهره‌برداری خردمندانه از مواهب این زیست‌بوم‌های ارزشمند، در روز دوم فوریه ۱۹۷۱ مصادف با ۱۳ بهمن سال ۱۳۴۹، میان ۱۸ کشور به امضا رسید و پس از رسمیت یافتن آن در سال ۱۹۷۵، دوم فوریه به‌عنوان روز جهانی تالاب‌ها معرفی شد. در حال حاضر، ۱۷۱ کشور به عضویت کنوانسیون رامسر درآمده‌اند و ۲۴۱۲ سایت تالابی نیز به‌عنوان تالاب‌های بااهمیت بین‌المللی در این کنوانسیون ثبت‌شده‌اند.
شعار امسال روز جهانی تالاب‌ها با مضمون «تالاب‌ها را ارج نهیم، احیا کنیم، مدیریت کنیم و دوست بداریم»، از سوی کنوانسیون رامسر انتخاب‌شده و فرصت مناسبی است برای بررسی کیفیت مدیریت و سلامت تالاب‌های کشور ما که خصوصاً خواستگاه پیمان‌نامه رامسر بوده است.
علی ارواحی متخصص مدیریت زیست‌بوم‌های تالابی می‌گوید: چرا علیرغم تدوین و تصویب برنامه‌های مدیریتی برای برخی از تالاب‌ها و بهره‌مندی از اسناد بالادستی نظیر ابلاغیه سیاست‌های کلی محیط‌زیست توسط مقام معظم رهبری، قانون حفاظت و احیای تالاب‌های کشور مصوب مجلس شورای اسلامی و یا تأکید بر ضرورت حفاظت از تالاب‌های کشور در ماده ۳۸ برنامه ششم توسعه کشور، روزبه‌روز تالاب‌های کشور شکننده‌تر و ناپایدارتر می‌شوند و به‌مرور کارکردهای اصلی خود را ازدست‌داده و هزینه‌های جبران‌ناپذیری به دولت و مردم تحمیل می‌شود.
وی معتقد است: به‌واسطه تهدیدات مختلف غالب تالاب‌های کشور ازجمله هامون، ارومیه، کافتر، انزلی، میانکاله، پریشان، بختگان، گاوخونی، زریوار، شادگان، هورالعظیم و میقان که بیش از یک دهه از شرایط ناپایداری برخوردار بوده‌اند، همچنان با مخاطرات جدی دست به گریبان‌اند و برنامه‌های مدیریت تالاب‌ها نیز صرفاً روی کاغذ بوده و به‌طور مؤثر اجرایی نشده‌اند.
این متخصص مدیریت زیست‌بوم‌های تالابی تأکید می‌کند: انتظار می‌رود که در صورت درخواست کشور و بروز رسانی اطلاعات رامسر سایت‌های ایران در کنوانسیون رامسر، فهرست تالاب‌های در معرض خطر کشور «مونترو» به‌مراتب طولانی‌تر شده و علاوه بر تالاب‌های انزلی، هامون، بختگان، کمجان، شادگان و یادگارلو، تالاب‌های دیگری ازجمله گاوخونی، پریشان، قوپی بابا علی و میانکاله نیز به این فهرست اضافه شوند.
علی سلاجقه رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست هم با اشاره به روز جهانی تالاب‌ها که مصادف با ۱۳ بهمن‌ماه (دوم فوریه) است، اظهار کرد: در کشور ما ۱۵۴ تالاب وجود دارد که ۸۴ تالاب آن بین‌المللی و ۳۴ تالاب هم عضو کنوانسیون رامسر هستند.
وی جنبه‌های زیبایی‌شناختی، تلطیف آب‌وهوا، کمک به معیشت جوامع محلی، جنبه‌های گردشگری و اکوتوریسم و حفظ گونه‌های گیاهی و جانوری را از کارکردهای عمده تالاب‌ها برشمرد.
رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست با بیان اینکه متأسفانه در سال‌های گذشته، تالاب‌ها هم به دلیل عوامل طبیعی و هم عوامل انسانی دستخوش تغییرات شده‌اند، تغییرات اقلیمی را ازجمله عوامل طبیعی تخریب تالاب‌ها ذکر و اظهار کرد: توسعه نامناسب و دخالت‌های انسانی علاوه بر کمیت آب تالاب‌ها، بر کیفیت آبشان هم تأثیر منفی گذاشته است.
وی با بیان اینکه امنیت حیاتی در گروی حفظ محیط‌زیست است، تصریح کرد: سازمان حفاظت محیط‌زیست در دوره جدید با تمام توان به دنبال انجام تکالیف قانونی و نظارتی خود خواهد بود.
معاون رئیس‌جمهوری در ادامه گفت: ما جدول حق‌آبه رودخانه‌ها و تالاب‌ها را برای سه سناریوی کم‌آبی، میان آبی و پرآبی به وزارت نیرو اعلام کردیم و گفتیم چنانچه به فرض در یک سال میزان بارش کشور و دبی رودخانه‌ها ۲۰ درصد کاهش پیدا کرد، همان ۲۰ درصد را در حق‌آبه تالاب‌ها کاهش دهند و مابقی را رهاسازی کنند.
نگاهی به آخرین وضعیت برخی تالاب‌های کشورمان
گره کور احیای «گاوخونی»!
حیات تالاب بین‌المللی گاوخونی با ۹۹ درصد خشکی در حالی به شرایط بی‌بازگشت نزدیک می‌شود که طرح‌های کاغذی برای نجات این تالاب هرگز ضمانت اجرایی نداشته و گاوخونی پس از دو دهه تحمل خشکی امروز بیابانی ۴۷ هزار هکتاری در جنوب شرق اصفهان شده است.
تدوین برنامه نافرجامی مانند مدیریت زیست بومی تالاب گاوخونی تا نقشه راه احیای زاینده‌رود هیچ‌کدام جز صرف وقت و هزینه در عمل برای گاوخونی نتیجه‌ای در پی نداشته و کلاف سردرگم حوضه زاینده‌رود آن‌قدر پیچیده شده که به نظر نمی‌رسد باوجود صنایع و کشاورزی و شرب، حفظ حیات این تالاب که از دیرباز زندگی‌بخش فلات مرکزی ایران بوده، در اولویت استان و کشور باشد.
آن‌طور که مهران زینلیان معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار اصفهان به خبرنگار مهر می‌گوید: استانداری از هر کمکی که برای تالاب گاوخونی لازم باشد، دریغ نمی‌کند.
او با بیان اینکه هر اقدامی که در توان داشته باشیم برای نجات تالاب انجام می‌دهیم، درعین‌حال می‌افزاید: تالاب آب می‌خواهد که آب نیست اما امید است با عملیاتی شدن بسته راهکارهایی که برای احیای زاینده‌رود ارائه‌شده است، جریان دائمی زاینده‌رود محقق شود تا شاهد احیای تالاب گاوخونی باشیم.
بسته راهکارهایی که دستکم ۱۰ سال برای مثمر ثمر بودن برای تالاب گاوخونی زمان می‌برد و البته مانند طرح‌های پیشین احیای زاینده‌رود و گاوخونی، اکنون ضمانت اجرایی ندارد.
اما علی ارواحی متخصص مدیریت زیست‌بوم‌های تالابی ایران درباره عملیاتی نشدن برنامه‌های احیای گاوخونی به خبرنگار مهر می‌گوید: برنامه مدیریت زیست بومی تالاب گاوخونی توسط شورای برنامه‌ریزی اصفهان تصویب‌شده اما چهارمحال و بختیاری آن را همچنان تصویب نکرده است؛ چند ماه پیش صحبت از این بود که این برنامه بتواند در ستاد ملی هماهنگی و مدیریت تالاب‌های کشور مطرح شود و به‌نوعی به یک اجماع بین دو استان برسد تا راه‌حل‌های عملیاتی به حیات زاینده‌رود و گاوخونی کمک کنند.
او با بیان اینکه نقشه راه احیای زاینده‌رود از ضمانت اجرایی بیشتری برخوردار است، می‌افزاید: باوجوداین متأسفانه تابه‌حال شاهد اجرای این دو برنامه نبودیم. البته نقشه راه احیای زاینده‌رود علاوه بر شورای عالی آب در ستاد ملی هماهنگی و مدیریت تالاب‌های کشور باید مطرح شود و چه‌بسا از این دو برنامه نسخه واحد استخراج شود که پراکندگی کار را کم کند و درعین‌حال الزام‌آور باشد.
مدیر سابق طرح حفاظت از تالاب‌های ایران خاطرنشان می‌کند: گره کور احیای تالاب گاوخونی، نبود شناخت کامل از ارزش‌ها و کارکردهای آن است، به‌رغم اینکه بارها صحبت شده که این تالاب ظرفیت تبدیل‌شدن به کانون انتشار ریزگرد را دارد و به‌ویژه با تخریب آن نرخ مهاجرت از روستا به شهر اضافه‌تر می‌شود، سطح اقتصادی مردم پایین‌تر می‌آید، فرصت‌های معیشتی از دست می‌رود و بهداشت و سلامت مردم در اثر ریزگردها بسیار آسیب می‌بیند و … اما باوری بر این ارزش‌ها وجود ندارد که باعث می‌شود دست‌اندرکاران مدیریت تالاب در سطح استان و ملی آن‌طور که لازم است به تالاب توجه نداشته باشند.
به گزارش مهر، بنا به آخرین آمار هواشناسی استان اصفهان تحلیل شاخص استاندارد بارش، تبخیر و تعرق (SPEI) در دوره ۱۰ ساله تا پایان آذر امسال بیانگر آن است که درجه‌های خفیف تا بسیار شدید خشک‌سالی بلندمدت بسیاری از مناطق حوضه تالاب گاوخونی را فراگرفته است به‌گونه‌ای که ۸۸.۱ درصد از آن درگیر خشک‌سالی بوده و فقط ۱۱.۸ درصد از مساحت این حوضه شرایط نُرمال و ۰.۲ درصد شرایط ترسالی دارد.
از مجموع ۸۸.۱ درصد مساحت خشک‌سالی تالاب گاوخونی، ۲۵.۹ درصد دارای خشک‌سالی خفیف، ۲۳.۷ درصد دارای خشک‌سالی متوسط، ۱۰.۲ درصد دارای خشک‌سالی شدید و ۲۸.۳ درصد درگیر خشک‌سالی بسیار شدید است.
مدیر سابق طرح ملی حفاظت از تالاب‌های ایران می‌گوید: حقابه گاوخونی در شرایط خشک‌سالی باید در زمان مناسب‌تر رهاسازی شود که این آب بتواند در اختیار تالاب قرار بگیرد که عموماً بازه‌های زمانی خارج از فصل کشت است؛ این راه‌حل‌های کوتاه‌مدت حکم مسکن موقت را برای گاوخونی دارد.
ارواحی با بیان اینکه برنامه مدیریت زیست بومی تالاب گاوخونی و نقشه راه احیای زاینده‌رود را می‌توان در قالب یک برنامه زمان‌بندی پنج‌ساله، اجرا کرد تا به‌مرور شاهد کاهش آب‌بری بخش کشاورزی و صنعت باشیم، اظهار می‌کند: هم‌زمان تمهیدات و اقداماتی شود که بتواند کاهش منابع تخصیصی به این دو بخش تولیدی که منجر به امنیت اقتصادی و کشاورزی است، فراهم کند.
مشروح آخرین گزارش خبرگزاری مهر از وضعیت این تالاب را اینجا بخوانید.
مرگ «انزلی» نزدیک است!
رنجوری تالاب انزلی و گسترش سایه مرگ بر فرازش قدمتی چندین ساله دارد و این گنجینه ارزشمند سال‌ها است که از نبود مشارکت و عزم ملی جدی در راستای نجاتش رنج می‌برد. حالا اما سفر هیئت دولت به گیلان بهانه‌ای است تا صدای تالاب باشیم و بار دیگر فریادرس طلب کنیم.
«ساسان کفایی» مدیرکل وقت محیط‌زیست گیلان مهرماه امسال در جلسه احیای تالاب انزلی عنوان کرد که برای احیای تالاب انزلی به ۱۴ میلیارد و ۵۵۰ میلیون تومان اعتبار نیاز است.
وی همچنین در این جلسه اظهار کرد: تالاب انزلی با سابقه ۵۰ سال حفاظت زیست‌محیطی مانند نگینی در شمال کشور می‌درخشد اما به دلیل مشکلات متعدد، رشد ناپایداری دارد و وضعیت فعلی تالاب مساعد نیست.
واقعیت این است که بد احوالی تالاب انزلی مدت‌های زیادی است که از سوی مردم، کارشناسان، کنشگران محیط‌زیست و رسانه‌ها مطرح می‌شود و بی‌تردید نگاه همگان به سمت متولیان امر است تا چاره بیندیشند و برنامه‌ای اصولی، کارآمد، مدون و دقیق به‌منظور نجات تالاب ارائه داده و اجرا کنند و باز آنچه به‌وضوح پیش چشم همگان است نشان از این دارد که درخشش نگینی به نام تالاب انزلی در پس غبار بی‌توجهی‌ها چنان به کدورت گراییده که با تماشایش تنها آه از نهاد آدمی برمی‌خیزد.
تالاب انزلی زیست‌بوم ارزشمندی است که در معرض آسیب‌های بسیار قرار دارد. پای حرف حاشیه‌نشینان تالاب انزلی اگر بنشینیم، رنج‌های تالاب بیشتر برایمان هویدا می‌شود. «احمد» صیاد میان‌سالی است که در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: زندگی ما به تالاب گره‌خورده و کاهش آب تالاب، افزایش رسوبات، آلودگی آب، کاهش بارندگی، رشد و گسترش زیاد سنبل آبی ازجمله مشکلاتی است که در تالاب انزلی مشاهده می‌شود.
«لیلا حقگوی» از فعالان رسانه‌ای شهر انزلی نیز دراین‌باره به خبرنگار مهر با اشاره به اینکه درباره تالاب انزلی و مشکلات آن حرف بسیار است، اظهار کرد: ورود فاضلاب‌های خانگی و صنعتی، پسماندها، سموم کشاورزی، گیاهان مهاجم و همچنین تصرف اراضی و ساخت‌وسازها در حریم تالاب بارها و بارها از سوی فعالان رسانه‌ای، فعالان محیط‌زیست و گروه‌های مردم‌نهاد مطرح‌شده، اما متأسفانه انگار هیچ گوش شنوایی برای دردهای تالاب نیست.
وی ادامه داد: واقعیت این است که در حال حاضر کاهش این مشکلات بیش از هر چیز دیگری نیازمند یک مدیریت مشخص و واحد است و بی‌شک اگر همین امروز به داد تالاب نرسیم قطعاً فردا دیگر اثری از آن باقی نمی‌ماند.
تبعات مرگ تالاب انزلی بسیار دامن‌گیر است. و اما «محمد لاهوری» مسئول کمیسیون محیط‌زیست مؤسسه موج‌شکن انزلی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: محیط زیستی که در آن زندگی می‌کنیم، تأثیر مستقیم بر کیفیت زندگی ما دارد و گاهی تخریب آن می‌تواند باعث ایجاد اختلال شود. جزئیات آخرین گزارش مهر در مورد این تالاب را اینجا مطالعه کنید.
رئیس سازمان محیط‌زیست هم در این رابطه با تأکید بر بهره‌گیری از ظرفیت‌های بندرانزلی، گفت: ارتقای تالاب انزلی به یک تالاب بین‌المللی در دستور کار دولت سیزدهم قرار دارد.
سید صولت مرتضوی معاون اجرایی رئیس‌جمهور روز دوشنبه هفته جاری در جلسه پیگیری اجرای دستور رئیس‌جمهور در خصوص احیای تالاب انزلی و ساماندهی رودخانه‌های زرجوب و گوهررود رشت و نیز آزادسازی سواحل دریای خزر، گفت: نام تالاب انزلی با خطه سرسبز گیلان گره‌خورده است و احیای این تالاب سبب توسعه‌یافتگی استان گیلان خواهد شد.
وی افزود: دستگاه‌های اجرایی و همسایگان تالاب انزلی دین خود را به این تالاب ادا نکرده‌اند.
استاندار گیلان هم گفت: با توجه به تأکید رئیس‌جمهور در سفر به این استان برای احیای تالاب انزلی و رودخانه‌های گوهر رود و زرجوب دبیرخانه این موضوع تشکیل شد.
کابوس «پریشان» ادامه دارد
دریاچه پریشان یکی از زیباترین و بزرگترین دریاچه‌های آب شیرین کشور و خاورمیانه است که در بخش جره و بالاده از توابع شهرستان کازرون در استان فارس قرارگرفته است.
این دریاچه با مساحتی حدوداً ۴۳۰۰ هکتار و با ارتفاع ۸۲۰ متری از آب‌های آزاد در کنوانسیون رامسر به‌عنوان تالاب بین‌المللی ثبت و در تقسیم‌بندی مناطق جز مناطق حفاظت‌شده محسوب می‌شود. این دریاچه به نام‌های مور، فامور و پریشان شناخته می‌شود، میلیون‌ها سال زیستگاه انواع ماهی‌ها، آبزیان و پرندگان بومی و غیربومی بوده است.
دریاچه پریشان از سال ۱۳۸۸ به دلیل کمبود بارندگی و حفر صدها چاه مجاز و غیرمجاز در اطراف آن برای استفاده در امور کشاورزی مردم این منطقه و به عقیده محلیان به دلیل وجود نیروگاه سیکل ترکیبی برق در نزدیکی دریاچه خشک‌شده است.
سال‌ها از خشکی دریاچه پریشان گذشته و این دریاچه هنوز احیا نشده است و هرروز نیز امید به جاری شدن آب در بستر پریشان کمتر می‌شود.
بارش‌های سال ۱۴۰۰ نیز نتوانست مرهمی بر درد خشکی پریشان بگذارد تا معضل خشکی تالاب بیش‌ازپیش خود را نمایان کند و ۱۳ بهمن‌ماه به‌عنوان روز جهانی تالاب‌ها دیگر برای پریشان روز جشن نباشد.
نماینده سازمان‌های مردم‌نهاد در ستاد ملی هماهنگی و مدیریت تالاب‌های کشور در رابطه با نقش مؤثر سازمان‌های مربوطه برای احیای تالاب پریشان به خبرنگار مهر گفت: بودجه ادارات مربوطه ازجمله منابع طبیعی، امور آب، جهاد کشاورزی و… محدود و هزینه‌ها طبقه‌بندی و مشخص‌شده است، در بودجه این ادارات پولی برای احیای تالاب پریشان نیست.
علی‌اکبر کاظمینی افزود: باید ادارات مربوطه همکاری کرده و طرح و پروژه ارائه دهند و اعلام کنند در حوزه تالاب پریشان برای اجرای طرح کاهش مصرف آب این مقدار هزینه نیاز است که این پول در بودجه لحاظ شود و سالیانه به ادارات تعلق گیرد، سازمان‌هایی مانند اداره تعاون روستایی و اداره کار می‌توانند در احیای تالاب پریشان نقش پررنگی داشته باشند اداره کار باید برای مردم بومی این منطقه که حاضرند برای کمک به احیای تالاب از کشاورزی دست بکشند، معیشتی جایگزین کند، همکاری صحیح ادارات و جامعه محلی باعث کاهش کشاورزی، تعداد چاه‌ها و افزایش آب در حوزه تالاب پریشان خواهد شد.
وی در رابطه با نقش سازمان‌های استانی و کشوری در احیای تالاب بین‌المللی پریشان ادامه داد: چون استان‌ها و استانداران ازنظر سازمان برنامه‌وبودجه تا حدودی مستقل هستند و بودجه‌ها و هزینه‌های استانی زیر نظر شخص استاندار و سازمان برنامه‌وبودجه است می‌توان در چارچوبی برای ادارات مربوطه جهت احیا و نجات پروژه‌های حائز اهمیتی مانند تالاب پریشان بودجه‌ای قرار داد و آن ادارات را ملزم به فعالیت صحیح در این چارچوب کرد. جزئیات گزارش خبرگزاری مهر در مورد وضعیت این دریاچه را اینجا بخوانید.
مرهم باران روی تن «جازموریان»!
مرجان شاکری مدیرکل محیط‌زیست کرمان در گفتگو با مهر اظهار داشت: در پی بارندگی‌های اخیر در جنوب استان کرمان بعد از سال‌ها شاهد آبگیری کامل تالاب جازموریان در جنوب استان کرمان هستیم.
وی افزود: در حال حاضر ۲۵۰ هزار هکتار عرصه این تالاب مملو از آب شده است و امیدواریم اکوسیستم منطقه احیا شود.
وی ابراز امیدواری کرد که با بارندگی‌های آینده و اختصاص حق آبه این تالاب از رودخانه «هلیل رود» در استان کرمان و «بم پور» در استان سیستان و بلوچستان طی سال‌های آینده شاهد وضعیتی پایدار در منطقه باشیم.
شاکری گفت: خشک شدن جازموریان این منطقه را به کانون ریزگردها در جنوب کرمان تبدیل کرده بود که خوشبختانه اکنون شاهد رفع این مشکل هستیم.
حال کافتر و بختگان تغییری نکرد!
یک فعال حوزه محیط‌زیست در گفت‌وگو با خبرنگار مهر در رابطه با بارندگی‌های اخیر استان فارس و وضعیت تالاب‌ها توضیح داد: باوجوداینکه طی چند مدت اخیر شاهد بارش باران در مناطق مختلف استان بودیم اما این بارندگی‌ها نتوانست حداقل انتظارات را برآورده کند و متأسفانه وضعیت دریاچه‌های استان همچنان نگران‌کننده است.
علمدار علمداری ادامه داد: از تالاب بختگان به‌عنوان بزرگترین تالاب استان فارس تا کافتر به‌عنوان شمالی‌ترین تالاب استان همچنان خشک هستند و وضعیتشان مانند گذشته است و هیچ تغییری حاصل نشده است.
وی با تأکید بر اینکه این بارش‌ها تأثیری برای احیای دریاچه‌ها ندارد، افزود: علاوه بر دو تالاب بختگان و کافتر، تالاب پریشان نیز به‌عنوان یکی از مهم‌ترین تالاب‌های فارس همچنان خشک است و نمی‌توان انتظار داشت که با این میزان بارندگی احیا شود.
این فعال حوزه محیط‌زیست با اشاره به پایین بودن سطح سفره آب‌های زیرزمینی گفت: بارندگی‌ها به حدی نیست که سیلاب ایجاد شود و باعث آبدار شدن دریاچه‌ها شود بلکه این میزان بارندگی تا حدودی برای سیراب کردن سطح سفره آب‌های زیرزمینی مؤثر است و نمی‌توان انتظار احیا دریاچه‌ها را داشت.
وی با بیان اینکه آب سفره‌های زیرزمینی کاملاً فروکش کرده، گفت: در گذشته به دلیل آبدار بودن حوزه‌های اطراف آب به سمت دریاچه روان می‌شد اما در حال حاضر به دلیل خشک بودن این حوزه‌ها، ابتدا آن‌ها تغذیه می‌کنند و درنهایت آبی باقی نمی‌ماند که وارد دریاچه شود.
علمداری با اشاره به خشک بودن چشمه‌های اطراف تالاب‌ها بیان کرد: به‌طور حتم وقتی چشمه‌ها خشک و سطح سفره آب‌های زیرزمینی پایین باشد آب یارد دریاچه نخواهد شد و اگر بارندگی و حتی سیلابی هم باشد فقط چشمه‌ها و سطح سفره‌ها بالا می‌آید.
معاون فنی اداره کل محیط‌زیست استان فارس با اشاره به اینکه احیا دریاچه‌ها با این میزان ورودی آب دوامی ندارد، افزود: به‌عنوان نمونه اطراف بختگان حدود ۳۰ هزار حلقه چاه وجود دارد چگونه می‌توان انتظار داشت که دریاچه احیا شود د حال حاضر کشاورزی در برخی از مناطق استان در سال به سه یا چهار بار می‌رسد.
وی با اشاره به طرح مدیریت تالاب‌های فارس بیان کرد: این طرح در کارگروه‌های ویژه‌ای بررسی و وظایف هر دستگاه برای احیای تالاب‌ها مشخص‌شده و در کارگروه توسعه استان نیز تصویب و به دستگاه‌ها ابلاغ‌شده است اما متأسفانه تاکنون اقدام مناسبی برای عملیاتی شدن این طرح از سوی برخی از دستگاه‌ها انجام‌نشده است ازاین‌رو نباید انتظار داشت که تالاب‌ها با این وضعیت احیا شوند.
روزهای کم آبی میانکاله!
علی کلانه مدیر پایگاه ذخیره‌گاه زیست‌کره میانکاله در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به کمبود و ضعف تجهیزات اظهار داشت: تاکنون پیشرفتی درزمینهٔ تأمین تجهیزات نداشتیم و اطفای حریق در این پناهگاه متکی به امکانات موجود قبلی است.
وی با اشاره به اینکه امسال پناهگاه حیات‌وحش میانکاله برای چهلمین بار دچار حریق شد، درباره طرح پایش هوایی میانکاله گفت: این طرح نیز جزو برنامه‌های آینده بوده و اجرای آن نیازمند تأمین اعتبارات لازم است.
وی با اشاره به در نظر گرفتن یک دستگاه پهپاد برای پایش هوایی و زیستی میانکاله گفت: هنوز این دستگاه پهپاد تخصیص نیافته است.
کلانه گفت: یکسری از تجهیزات فنی برای پایش منطقه و با توجه به شرایط و نیاز تولید و تهیه شود و تأمین آن مستلزم بودجه است.
مدیر پایگاه ذخیره‌گاه زیست‌کره درباره وضعیت آبگیری میانکاله گفت: میزان بارش‌های امسال اندک و ناچیز بود و علاوه بر این اقدام عملی نظیر تخصیص حق آبه و مسدود کردن چاه‌های غیرمجاز در تالاب نبودیم
ذخیره‌گاه زیست‌کره میانکاله ۶۳ هزار هکتار وسعت دارد.
حسینعلی ابراهیمی مدیرکل حفاظت محیط‌زیست مازندران در گفتگو با خبرنگار مهر درباره احیای تالاب میانکاله با بیان اینکه بعد از تهیه مطالعات مقرر شد، دو کار فوری برای احیای تالاب میانکاله صورت گیرد، افزود: لایروبی کانال‌های ضلع شرقی و انتقال آب بین‌حوزه‌ای از حوزه نکارود و تجن و پمپاژ آب جمله طرح‌ها است که باید اجرایی شود.
وی با اظهار اینکه اجرای طرح‌ها به دلیل تأمین نشدن منابع از سوی سازمان بنادر و آب منطقه‌ای اجرایی نشده است، افزود: به‌رغم مکاتبه و پیگیری این طرح‌ها اجرانشده است.
وی با عنوان اینکه اخیراً گروهی برای بازدید از منطقه آمدند و پیگیر احیای تالاب هستیم، گفت: محیط‌زیست پیگیری و مطالبه جدی برای احیای تالاب دارد زیرا اگر احیا نشود دوباره شاهد مرگ پرندگان مهاجر و تکرار فاجعه خواهیم بود.
ابراهیمی با اظهار اینکه طی دو سال اخیر حدود ۸۰ هزار پرونده مهاجر تلف شد اظهار امیدواری کرد، طرح لایروبی زودتر عملیاتی و اجرایی شود.
به گزارش مهر، وقوع بیماری موسوم به بوتولیسم طی دو سال قبل سبب مرگ دسته‌جمعی پرندگان در تالاب میانکاله شده است.
«کانی برازان» میزبان پرندگان!
تالاب بین‌المللی کانی برازان که یکی از مشهورترین و زیباترین آبگیرهای کشور که چون نگینی در میان تالاب‌های منطقه شمال غرب خودنمایی می‌کند به کانونی برای جذب طبیعت گردان و به مأمنی مطمئن برای پرندگان مهاجر و بومی تبدیل‌شده است اما جای تأمل اینکه این تالاب با ظرفیت‌های کم‌نظیر تاکنون در بخش گردشگری مغفول مانده است.
کانی برازان در زبان کردی به معنی چشمه گرازهاست با ۹۲۷ هکتار وسعت در ۳۰ کیلومتری شمال مهاباد و در شمال و شرق روستای «قره داغ» واقع‌شده که به دلیل گوناگونی و فراوانی گونه‌های زیستی از سوی کمیته ملی طبیعت‌گردی کشور به‌عنوان نخستین سایت پرنده‌نگری در ایران معرفی‌شده است.
انواع پرندگان آبزی و کنار آبزی شامل انواع مرغابی‌ها ازجمله اردک مرمری، سرسبز، حنایی، خوتکاهای بزرگ و کوچک، انواع غازهای خاکستری، پیشانی‌سفید و بزرگ و کوچک، درناها، فلامینگو، پلیکان‌های سفید و خاکستری و پرندگان شکاری در تالاب کانی برازان زندگی می‌کنند.
فاروق سخنور رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست شهرستان مهاباد در این زمینه اظهار کرد: با شروع فصل سرما در مناطق شمالی، هزاران پرنده مهاجر شامل انواع خوتکا، غاز خاکستری، فیلوش، چنگر، اردک سرسبز و اردک نوک پهن و باکلان وارد تالاب بین‌المللی کانی برازان این شهرستان شدند.
وی ادامه داد: بارندگی‌های اخیر از یکسو و از طرف دیگر انتقال ۲.۵ میلیون مترمکعب آب از سد مهاباد به این تالاب موجب احیای آن شده و زمینه بسیار مناسبی را برای زیست و استراحت پرندگان مهاجر در این پهنه آبی به وجود آورده است.
سخنور تصریح کرد: این پرندگان مهاجر در ادامه مسیر کوچ خود از شمال به جنوب، مدتی را در این تالاب به استراحت و تغذیه می‌پردازند و با کاهش دما در این منطقه، کوچ خود را به مناطق گرم‌تر ادامه خواهند داد.
وی افزود: مدت حضور پرندگان مهاجر در تالاب کانی برازان متفاوت است و برخی از گونه‌های پرندگان زودتر و برخی دیگر دیرتر از این تالاب می‌روند و بعضی نیز زمستان خود را در دیگر تالاب‌های منطقه سپری می‌کنند.
رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست شهرستان مهاباد گفت: تالاب بین‌المللی کانی برازان به دلیل تنوع غذایی، وضعیت و امنیت مناسب هم‌اکنون به یکی از استراحت گاه‌ها و زیستگاه‌های مهم پرندگان در شمال غرب کشور تبدیل‌شده و همه‌ساله پذیرای شمار زیادی از انواع پرندگان مهاجری آبزی و کنار آبزی است که در مسیر پرواز خود وارد این تالاب می‌شوند.
سخنور اضافه کرد: هم‌اکنون بیشترین جمعیت پرندگان مهاجر در این تالاب به ترتیب مربوط به خوتکاها و اردک‌های سرسبز و نوک پهن است که با مهیا شدن شرایط مطلوب اسکان و تغذیه، وارد این تالاب بین‌المللی شده است.
«آق گل» چشم به راه احیا!
محمد ضروری سرپرست شرکت آب منطقه‌ای همدان در رابطه با وضعیت این تالاب عنوان کرد: باید جلسات کارشناسی برای احیای تالاب آق گل بین دو استان برگزار شود تا بتوانیم با یک جمع‌بندی مناسب مسیر را به سمت‌وسوی خوبی پیش ببریم.
وی با بیان اینکه در طی این دیدار قرار شد تا کارگروهی مشترک مسئول حل‌وفصل مسائل تالاب آق گل شود، اظهار کرد: تعیین تکلیف چاه‌های فاقد پروانه مجاور تالاب و انسداد چاه‌های غیرمجاز و همچنین کنترل برداشت آب چاه‌های مجاز می‌بایست در دستور کار هر دو استان قرارگرفته تا شاهد بهبود وضعیت تالاب به‌عنوان یکی از زیست‌بوم‌های مهم باشیم.
سرپرست شرکت آب منطقه‌ای همدان با تصریح بر اینکه سال‌های پیش وزارت نیرو برای تالاب آق گل، حق آبه ۲ میلیون مترمکعبی در نظر گرفته است، گفت: حال، قرار است تا با همکاری دو شرکت آب منطقه‌ای در استان‌های همدان و مرکزی این موضوع پیگیری شود تا شاهد محقق شدن حق آبه تالاب باشیم.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: این موارد منوط به این است که جریان مناسبی را در رودخانه‌ها شاهد باشیم.
ضروری با تصریح بر اینکه بخشی از مسیل‌ها توسط اهالی یا کشاورزان دستکاری‌شده است، خاطرنشان کرد: راه ورود منابع آب به تالاب بایستی اصلاح شود.
این مسئول، با بیان اینکه طی این دیدار مقرر شد تا کمیته‌ای مشترک متشکل از مدیران و کارشناسان دو شرکت تشکیل شود، عنوان کرد: امیدواریم با این روند بتوانیم مسائل تالاب آق گل را حل‌وفصل و قدم‌های مناسبی در مسیر احیای آن برداریم.
سرپرست شرکت آب منطقه‌ای همدان در پایان از ظرفیت‌های شرکت آب منطقه‌ای و اداره کل محیط‌زیست یادکرد و افزود: با هم‌افزایی بین دستگاهی و تقویت تشکل‌های مردمی امیدوار هستیم ضمن احیای تالاب مانند گذشته شاهد حضور پرندگان مهاجر بوده و شاهد زیبایی طبیعت زیستی منطقه باشیم.
باران جان دوباره به «تالاب کجی» بخشید
۱۲۰ کیلومتر که از بیرجند به سمت جنوب استان خراسان جنوبی حرکت کنیم در حاشیه روستای کجی، لکه آبی زیبایی وجود دارد که جلوه‌های بی‌بدیلی از آفرینش را در دل کویر را به وجود آورده است.
این لکه آبی زیبا تالاب کجی نمکزار نام دارد که مناظر چشم‌نواز آن فرصتی برای جذب گردشگر نیز به وجود آورده است. منطقه‌ای که در آن می‌توان آبی آسمان، تلألؤ نور خورشید در آب زلال تالاب و پوشش زیبای گز و تاغ را در کنار هم و در یک نگاه دید. تالابی که باران‌های زمستانی جان دوباره در رگ‌های آن دمیده است و باعث آبگیری آن شد.
پناهگاه حیات‌وحش کجی نمکزار و عرصه تالابی آن یکی از مناطق حفاظت‌شده در خراسان جنوبی است که به‌واسطه منحصربه‌فرد بودن، حفاظت از آن از اهمیت خاصی برخوردار است. روز ۱۳ بهمن‌ماه روز جهانی تالاب‌ها فرصتی است تا بیشتر با این گنجینه‌های ارزشمند استان و سرزمینمان آشنا شویم.
رؤیا هدایتی، رئیس اداره محیط‌زیست طبیعی حفاظت محیط‌زیست خراسان جنوبی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: منطقه کجی نمکزار نهبندان واقع در حوضچه آبریز شرق از سال ۱۳۸۶ به‌عنوان منطقه شکارممنوع و سرانجام از سال ۸۹ به‌عنوان پناهگاه حیات‌وحش کجی نمکزار نهبندان معرفی شد.
وی با اشاره به اینکه محدوده تالابی پناهگاه از سال ۹۷ در فهرست تالاب‌های ملی کشور قرارگرفته است، اظهار کرد: وسعت پناهگاه حیات‌وحش کجی نمکزار نهبندان ۲۲ هزار و ۲۱۹ هکتار و عرصه تالابی آن ۷۰۰ هکتار است و عمق تالاب هم در سال‌های متفاوت و شرایط آبی مختلف بین ۱۰ تا ۳۰ سانتی‌متر و منبع تأمین آب آن نیز روان آب‌های سطحی و آب‌های زیرزمینی است.
رئیس اداره محیط‌زیست طبیعی حفاظت محیط‌زیست خراسان جنوبی ادامه داد: تالاب کجی نمکزار نهبندان یکی از زیستگاه‌های منحصربه‌فرد در جنوب استان خراسان جنوبی است و این محدوده تالابی در حقیقت شوره زاری است وسیع که به خاطر پایین بودن سطح ارتفاع نسبت به مناطق اطراف، روان آب‌های سطحی را در خود جمع‌آوری می‌کند.
هدایتی با بیان اینکه تالاب کجی نمکزار نهبندان یک تالاب فصلی به شمار می‌رود، گفت: ازآنجایی‌که این تالاب در فصول پاییز و زمستان دارای آب است به محل امنی برای پرندگان آبزی و کنار آبزی مهاجر و زمستان گذران تبدیل‌شده و همه‌ساله پذیرای حدود پنج هزار پرنده مهاجر و در برخی مواقع کمیاب کشور است. گزارش مشروح مهر را اینجا بخوانید.
منبع: مهر
