سرنوشت ظرفیت‌های پزشکی در کنکور ۱۴۰۲

خبرگزاری مهر – گروه حوزه و دانشگاه: رشته‌های پزشکی و دندانپزشکی یکی از پرطرفدارترین رشته‌های کنکور هستند. در چند سال اخیر توجه ویژه‌ای به این دو رشته صورت گرفته به طوری که از میان بیش از یک میلیون کنکوری حدود ۴۹۰ هزار نفر فقط در رشته علوم تجربی شرکت کرده‌اند.

در کنکور سراسری سال ۱۴۰۲ پس از تغییراتی از جمله برگزاری دو بار در سال و حذف زیرگروه‌ها، حذف دروس عمومی از آزمون سراسری، تغییراتی هم برای پذیرش در گروه علوم پزشکی اعمال شد.

از جمله این تغییرات می‌توان به تغییر میزان تعهدات برای رشته‌های علوم پزشکی بر اساس قانون عدالت آموزشی، الزام شورای عالی انقلاب فرهنگی برای افزایش حدود ۲۰ درصدی ظرفیت رشته‌های پزشکی و دندانپزشکی برای سال دوم اجرای ظرفیت مصوب شورا، اشاره کرد.

در آزمون اختصاصی گروه آزمایشی علوم تجربی در نوبت دی ماه ۱۴۰۱ تعداد ۴۵۰ هزار و ۵۷۷ داوطلب و در نوبت تیرماه ۱۴۰۲ تعداد ۴۸۵ هزار و ۳۵ داوطلب حضور یافتند.

ظرفیت دو رشته پزشکی و دندانپزشکی در کنکور ۱۴۰۲ از سوی سازمان سنجش آموزش کشور در مجموع ۱۳ هزار و ۱۶۱ نفر اعلام شده است که از این تعداد ۱۱ هزار و ۱۰۱ نفر در پزشکی و ۲ هزار و ۶۰ نفر در دندانپزشکی پذیرفته می‌شوند.

ضمن اینکه بیشترین ظرفیت پذیرش در کنکور ۱۴۰۲ مربوط به گروه علوم تجربی با ۵۸ هزار و ۷۷۴ نفر است.

در این گزارش ضمن بررسی ظرفیت رشته‌های پزشکی و دندانپزشکی در دفترچه انتخاب رشته کنکور سراسری ۱۴۰۲ و مقایسه آن با میزان پذیرش در کنکور ۱۴۰۱ به تغییرات این حوزه نیز اشاره شده است.

ظرفیت رشته‌های پزشکی کنکور ۱۴۰۲ در آینه آمار

بررسی وضعیت ظرفیت رشته‌های پزشکی و دندانپزشکی نشان می‌دهد که ظرفیت در دوره روزانه تغییر خاصی نداشته است و در برخی از دانشگاه‌های علوم پزشکی تعداد محدودی از ظرفیت نسبت به سال گذشته تغییر یافته است. در این میان ظرفیت شهریه پرداز در دانشگاه‌های دولتی و آزاد نیز کاهش داشته است.

بیشترین افزایش به ظرفیت ابلاغی از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی اختصاص یافته و این میزان ظرفیت نسبت به سال گذشته دو برابر شده است.

نکته جالب توجه در این ظرفیت این است که از زمان اجرای این مصوبه بارها از سوی وزارت بهداشت گفته شده است که سایر دستگاه‌ها از جمله سازمان‌های اداری استخدامی و برنامه و بودجه نتوانسته‌اند تعهدات خود را برای تأمین هیأت علمی و تأمین اعتبارات زیرساخت‌های آموزشی تربیت دانشجوی پزشکی و دندانپزشکی به انجام برسانند و دانشگاه‌های علوم پزشکی نسبت به افزایش ظرفیت گلایه مند بوده‌اند.

همچنین نکته مورد توجه دیگر این است که میزان ظرفیت ابلاغی شورای عالی انقلاب فرهنگی در کنکور ۱۴۰۱ به میزان ۱۶۰۰ نفر بود که این میزان ۱۷ درصد از مجموع ظرفیت را شکل می‌داد اما با افزایش دو برابری این ظرفیت در کنکور ۱۴۰۲، در حال حاضر ۳۲ درصد از ظرفیت پزشکی به این موضوع اختصاص یافته است.

بر اساس مصوبه افزایش ظرفیت شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره رشته‌های تحصیلی پزشکی و دندانپزشکی صرفاً برای ارائه خدمت در شهرستان‌ها و مناطق محروم و کم برخوردار است. بنابراین داوطلبانی که آن را انتخاب می‌کنند باید توجه داشته باشند که «پذیرفته شدگان این کد رشته محل‌ها، به مدت یک و نیم برابر مدت تحصیل، در مناطق محروم و کم برخوردار مورد نظر دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی دارای تعهد خدمت هستند و در صورت عدم نیاز دانشگاه یاد شده در هر محلی که وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، تعیین کند، خدمت کنند.»

تعهدات قبولی‌های پزشکی مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی

این تعهدات قابل خرید و جابجایی نیست و دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی محل قبولی، مکلف به اخذ تعهد خدمت محضری از پذیرفته شدگان کد رشته محل فوق مطابق اسناد تعهد محضری ابلاغ شده به دانشگاه‌های علوم پزشکی بر اساس ضوابط این آئین نامه در بدو ثبت نام است و پذیرفته شدگان مجاز به جابجایی کد رشته محل قبولی هم نیستند.

پذیرفته شدگان در کد رشته محل‌های مصوبه شورا، مجاز به ادامه تحصیل تا قبل از گذراندن نیمی از دوران تعهد نیستند. در صورت ادامه تحصیل دانش آموختگان این سهمیه در مقطع تخصص، بخش باقیمانده از دوره تعهد خدمت باید پس از اتمام مقطع تخصص در محل خدمت دوره تعهد، انجام پذیرد. مدت تحصیل در دوره تخصص جز مدت تعهد خدمت محسوب نخواهد شد.

ارائه مدرک تحصیلی این دسته از افراد بعد از اتمام دوره تعهد به آنها داده می‌شود و دانش آموختگان این سهمیه، در طول زمان تعهد، مجاز به فعالیت پزشکی رسمی در سایر نقاط کشور نیستند.

اما نکته مهم در این مصوبه این است که شرط لازم برای شرکت در گزینش هر یک از کد رشته محل‌ها این مصوبه، کسب حدنصاب نمره علمی ۸۰ درصد گزینش آزاد رشته اصلی دوره روزانه آن دانشگاه (متناظر با کد رشته محل مصوبه) است.

تمامی داوطلبان امکان انتخاب این کد رشته محل‌ها را دارند اما در پذیرش باید توجه داشته باشند که ابتدا پذیرش با اولویت داوطلبان بومی استان آن کد رشته محل‌ها انجام می‌شود و در صورت خالی ماندن ظرفیت و نبود داوطلب بومی حائز شرایط دارای حدنصاب نمره، پذیرش ظرفیت خالی مانده از میان سایر داوطلبانی که آن را انتخاب کرده‌اند و حدنصاب نمره را دارا باشند، انجام می‌شود. ضمن اینکه داوطلبان غیر بومی در صورت قبولی همانند داوطلبان بومی، مشمول تعهد خدمت هستند.

وضعیت ظرفیت رشته پزشکی در پذیرش کنکور ۱۴۰۲ در دانشگاه‌ها و دانشکده‌های علوم پزشکی حاضر در هر استان

وضعیت استان‌های کشور در زمینه ظرفیت پزشکی در کنکور ۱۴۰۲

مقایسه ظرفیت پزشکی در کنکورهای ۱۴۰۲ و ۱۴۰۱

در این میان وضعیت ظرفیت رشته دندانپزشکی در کنکور ۱۴۰۲ نیز بررسی شده که در جدول زیر آمده است:

وضعیت رشته دندانپزشکی نیز نشان می‌دهد که ظرفیت روزانه نسبت به سال قبل کاهش یافته و عمده ظرفیت افزوده به ظرفیت مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی اختصاص یافته است. بنابراین قبولی در کد رشته‌های مصوبه شورا، متضمن تعهد افراد برای باقی ماندن در منطقه قبولی خواهد بود

از دیگر نکاتی که برای انتخاب رشته‌های پزشکی و دندانپزشکی در کنکور ۱۴۰۲ باید مورد توجه قرار گیرد، موضوع سهمیه پذیرش ۳۰ درصدی دانشجوی بومی از محل اصلاح قانون برقراری عدالت آموزشی در پذیرش دانشجو در دوره‌های تحصیلات تکمیلی و تخصصی مصوبه ۲۳ بهمن ۱۴۰۱ مجلس شورای اسلامی است.

بر اساس مصوبه مجلس و اصلاحیه آن وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی باید به منظور تأمین نیروی انسانی بومی مورد نیاز مناطق محروم کشور ظرف ۱۰ سال، این مصوبه را برای برخی از رشته‌های تحصیلی گروه پزشکی اجرا کند.

سهمیه‌های بومی متناسب با وضعیت نقاط محروم هر استان برای داوطلبان بومی داوطلب خدمت در مناطق محروم در دانشگاه‌های علوم پزشکی ایجاد شده است. اکثر ظرفیت‌های پیش بینی شده به شیوه «بومی استانی» بوده که دانشگاه محل قبولی داوطلب، مطابق نقاط محروم مندرج در جداول مربوط، از پذیرفته شدگان تعهد محضری اخذ می‌کند.

بر اساس ماده ۵ این قانون دانشگاه محل انجام تعهد پذیرفته شدگان مکلف است در زمان ثبت نام پذیرفته شده نسبت به اخذ سند تعهد اقدام و تصویر آن را در سامانه بارگذاری کند و نسخه‌ای از آن را رسماً به دانشگاه محل تحصیل ارسال کند.

بر اساس اصلاحیه‌ای که در ماده ۶ این مصوبه در زمینه انجام تعهد پذیرفته شدگان اعلام شد، میزان تعهد از سه برابر مدت تحصیل به ۱.۵ برابر کاهش یافت.

در این ماده آمده است: «تعهد اخذ شده برای کلیه مشمولان این بند در مقطع دکتری عمومی حرفه‌ای (پزشکی، داروسازی و دندانپزشکی) ۱.۵ برابر دوره تحصیلی مصوب بدون اعمال ضریب منطقه‌ای و برای رشته‌های تخصصی پزشکی ۱.۷ برابر دوره تحصیلی مصوب بدون اعمال ضریب منطقه‌ای و برای سایر مشمولان از جمله رشته‌های تخصصی دندانپزشکی و فوق تخصصی پزشکی و دندانپزشکی ۲ برابر دوره تحصیلی مصوب بدون اعمال ضریب منطقه‌ای است که قابل خرید یا واگذاری به غیر نیست.»

همچنین «مدت تعهد مشمولان رشته‌های تخصصی پزشکی که قبل از لازم‌الاجرا شدن این قانون دانش‌آموخته شده‌اند به میزان ۲ برابر دوره تحصیلی مصوب بدون اعمال ضریب منطقه‌ای است. همچنین مدت تعهدات هیچیک از مشمولان این بند پس از لازم‌الاجرا شدن این قانون، نباید از مدت تعهدات او پیش از لازم‌الاجرا شدن آن بیشتر شود.»

داوطلبانی که مجاز به انتخاب رشته‌های تحصیلی گروه پزشکی در دانشگاه‌های علوم پزشکی هستند باید بدانند در رشته‌های تحصیلی پزشکی، دندانپزشکی در پایان مرحله اول آموزش، آزمون جامع علوم پایه و برای رشته داروسازی در پایان مرحله اول آموزش، آزمون جامع داروسازی (که پس از گذراندن ۱۸۰ واحد درسی انجام می‌شود) برگزار خواهد شد و قبولی در آزمون جامع شرط ورود به مرحله بعدی است.

شرط شرکت در آزمون‌های جامع علوم پایه پزشکی و دندانپزشکی، داروسازی، قبولی در کلیه درس‌های مرحله اول (درس‌های علوم پایه و درس‌های عمومی) است.

اگر دانشجویی به علت عدم موفقیت در آزمون‌های جامع علوم پایه و داروسازی از ادامه تحصیل در دوره دکتری عمومی (پزشکی، دندانپزشکی و یا داروسازی) محروم می‌شود در صورت تمایل می‌تواند مطابق دستورالعمل مربوط در رشته دیگری در مقاطع تحصیلی کارشناسی و یا کاردانی تغییر رشته دهد.

ضمن اینکه در رشته پزشکی در پایان مرحله سوم امتحان پیش کارورزی برگزار می‌شود که شرط ورود به مرحله کارورزی پزشکی کسب قبولی در کارآموزی کلیه بخش‌ها و درس‌های مرحله سوم و موفقیت در امتحان جامع پیش کارورزی است.

به گزارش مهر، به نظر می‌رسد تعیین ظرفیت برای رشته‌های پزشکی و دندانپزشکی هر ساله تابع عوامل بیشتری می‌شود. دیگر تنها علاقه داوطلب، رتبه بالا و یا ظرفیت دانشگاه‌های برتر مدنظر نیست و عوامل متعددی چون قوانین مصوب نهادهای سیاست‌گذار و قانونگذار در آموزش عالی در تعیین سرنوشت ظرفیت‌ها مؤثر است.

بر اساس برآوردهایی که از سوی نهادهای مسئول انجام شده است هزینه تربیت ۷ سال یک دانشجوی پزشکی حدود یک میلیارد تومان است بنابراین تعیین ظرفیت باید با نگاهی به منابع ملی و اعتباری کشور صورت گیرد.