خوز ۲۴– خوزستان با ذخایر معدنی ارزشمند، ظرفیت‌های عظیمی دارد، اما سایه نفت و گاز مانع رشد این بخش شده است، رئیس سازمان نظام مهندسی معدن استان، از راهکارهای احیای معدنکاری سخن می‌گوید.
به گزارش خبرنگار خوز ۲۴- خوزستان، استانی که نامش با نفت و گاز گره خورده، در دل خود گنجینه‌هایی نهفته دارد که کمتر به آن‌ها پرداخته شده است. در حالی که این خطه برای دهه‌ها قطب انرژی کشور بوده، کمتر کسی به ظرفیت‌های عظیم معدنی آن توجه کرده است.
در زیر این خاک که سال‌ها نفت از آن جوشیده، ذخایر ارزشمندی از سنگ آهک، سنگ گچ، خاک رس، نمک دریایی و سلستین با عیار ۹۴ درصد وجود دارد؛ منابعی که اگر به‌درستی استخراج و فرآوری شوند، نه‌تنها می‌توانند اقتصاد استان را متحول کنند، بلکه در بازارهای صادراتی نیز نقش قابل‌توجهی ایفا خواهند کرد.
برای بررسی دقیق‌تر این ظرفیت‌ها و چالش‌های پیش‌رو، گفت‌وگویی با قیصر آریایی‌فر رئیس سازمان نظام مهندسی معدن استان خوزستان ترتیب دادیم تا از زبان یکی از مسئولان کلیدی این حوزه بشنویم چرا این استان هنوز به جایگاه واقعی خود در صنعت معدنکاری نرسیده است و راهکارهای خروج از این وضعیت چیست.
خوزستان یک استان معدنی است، اما سرمایه‌گذاری در آن مغفول مانده
وی در ابتدای این گفت‌وگو، با لحنی محکم و قاطعانه بر ظرفیت‌های عظیم معدنی استان تأکید می‌کند و می‌گوید سال‌هاست که خوزستان را فقط با نفت و گاز می‌شناسند. این دیدگاه باعث شده که معادن این استان از مرکز توجه خارج شوند، در حالی که ذخایر فوق‌العاده‌ای در اختیار داریم که اگر به‌درستی مدیریت شوند، می‌توانند تحول بزرگی در اقتصاد منطقه ایجاد کنند.
آریایی‌فر با اشاره به بزرگ‌ترین معدن نمک دریایی کشور که در خوزستان قرار دارد، ادامه می‌دهد سالانه بیش از یک میلیون تن نمک دریایی استخراج می‌شود، اما فرآوری این محصول هنوز در سطح مطلوبی انجام نشده است. این تنها یکی از ظرفیت‌هایی است که می‌تواند در صادرات و صنعت تولیدی کشور نقشی کلیدی ایفا کند.
رئیس سازمان نظام مهندسی معدن استان خوزستان همچنین از ذخایر سلستین با عیار ۹۴ درصد در استان یاد می‌کند و می‌گوید ذخایر سلستین ما از باکیفیت‌ترین منابع جهان هستند، اما تاکنون در تبدیل سولفات استرانسیم به ترکیبات مصرفی اقدامی جدی صورت نگرفته است. این یک فرصت بزرگ صنعتی است که اگر مورد توجه قرار گیرد، می‌تواند موج تازه‌ای از سرمایه‌گذاری را در بخش معدن خوزستان ایجاد کند.
چرا سرمایه‌گذاران خوزستانی به صنایع معدنی ورود نمی‌کنند؟
آریایی‌فر در پاسخ به این پرسش که چرا سرمایه‌گذاران بومی به توسعه صنایع معدنی در استان تمایل ندارند، می‌گوید: روزانه پودر خام سنگ آهک از قم و اصفهان وارد استان می‌شود، در حالی که خودمان ذخایر عظیمی از این ماده داریم. چرا این صنعت در دیگر استان‌ها سودآور است، اما سرمایه‌گذار خوزستانی به آن ورود نمی‌کند؟
رئیس سازمان نظام مهندسی معدن استان خوزستان دلیل اصلی این مسئله را تمرکز بیش از حد بر نفت و گاز می‌داند و توضیح می‌دهد: در سایه صنایع عظیم نفت و گاز و پتروشیمی، توجه کافی به احداث صنایع فرآوری معدنی در استان صورت نگرفته است. این اتفاق باعث شده که سرمایه‌گذاری‌های معدنی در استان رشد نکنند و بازار فرآوری مواد خام راکد باقی بماند.
وی همچنین خواستار توجه جدی‌تر شورای عالی معادن استان به این مسئله می‌شود و ادامه می‌دهد: این موضوع باید به‌طور دقیق بررسی شود تا مشخص شود چرا صنایع فرآوری معدنی در استان توسعه نیافته‌اند و چه راهکارهایی برای افزایش سرمایه‌گذاری در این بخش وجود دارد.
بروکراسی‌های پیچیده، سدی در برابر توسعه معدنکاری
یکی دیگر از چالش‌های جدی معدنکاری در استان، فرآیندهای اداری پیچیده و زمان‌بر برای اخذ مجوز بهره‌برداری است.
آریایی‌فر در رابطه با این مسئله می‌گوید: از لحظه تعیین محدوده تا صدور پروانه بهره‌برداری، معدن‌کاران با مراحل متعدد اداری مواجه می‌شوند که گاهی آن‌ها را از ادامه کار منصرف می‌کند. ما نیاز داریم که قوانین بازنگری شوند تا این روند ساده‌تر و کارآمدتر شود.
وی می‌افزاید: اگر مسیر اخذ مجوزهای معدنی کوتاه‌تر شود، سرمایه‌گذاران بیشتری وارد این حوزه می‌شوند و معادن استان به چرخه تولید بازمی‌گردند.
فرصت‌های فراموش‌شده خوزستان در تولید مصالح ساختمانی
رئیس سازمان نظام مهندسی معدن استان خوزستان با اشاره به ظرفیت بالای استان در تأمین مصالح ساختمانی می‌گوید: در استان سه کارخانه سیمان فعال داریم که سالانه بیش از ۷ میلیون تن از ذخایر آهکی و رسی استان استخراج می‌شود. این نشان می‌دهد که فرصت رشد صنایع مرتبط با مصالح ساختمانی در خوزستان فراهم است.
وی ادامه می‌دهد: روزانه مقادیر زیادی گچ برای سفیدکاری و پلاستر از استان‌های دیگر وارد خوزستان می‌شود، در حالی که خودمان ذخایر کافی داریم. اگر به دو مقوله تولید داخلی و معرفی محصولات به مصرف‌کنندگان توجه شود، این وابستگی از بین خواهد رفت.
معادن خوزستان را به جایگاه واقعی خود برسانیم
رئیس سازمان نظام مهندسی معدن استان خوزستان بر لزوم اصلاح قوانین معدنکاری، توسعه صنایع فرآوری و افزایش سرمایه‌گذاری در این بخش تأکید می‌کند و می‌گوید: خوزستان یک استان معدنی است، اما ظرفیت‌های آن هنوز به‌طور کامل شکوفا نشده‌اند. ما نیاز داریم که فرآیندهای اداری کوتاه‌تر شوند، سیاست‌های حمایتی بیشتر شوند و نگاه‌ها از نفت و گاز فراتر برود.
وی در پایان این گفتگو خاطرنشان کرد: اگر این اصلاحات صورت گیرد، معادن خوزستان می‌توانند به یکی از قطب‌های اصلی صنعت معدنکاری ایران تبدیل شوند.
