غار اژدها و کارگاه‌های عبابافی در شهری ۳ هزار ساله در دل کویر
خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها-علیرضا صفاری‌فر: اگر به شهرهای تاریخی و قصه‌های پر رمز و راز علاقه دارید، سفر به نائین پیشنهاد می‌شود، نائین شهری در منطقه دشت کویر است که با توجه به بناهای کهن این شهر، قدمت آن به بیش از سه هزار سال می‌رسد.
گشت‌وگذار در شهر تاریخی نائین شما را با مساجد، حمام، خانه‌های تاریخی، موزه و بناهای زیادی که در این منطقه وجود دارد آشنا می‌کند، البته جاذبه‌های گردشگری این شهر، به بناهای تاریخی محدود نمی‌شود و می‌توانید از طبیعت زیبای آن هم لذت ببرید و که این یک بازدید ترکیبی از بناهای تاریخی و دیدنی‌های طبیعی خواهد شد.
مسجد جامع نائین
مسجد جامع نائین، مسجدی به سبک مساجد اولیه اسلام و با الهام از مسجد پیامبر مدینه به سبک خراسانی بنا شده است. این عمارت هزارساله، ستون‌هایی خوش نقش و گچ‌بری هایی استادانه دارد. مناره مسجد در قرون بعدی ساخته شده و در بیرون فضای اصلی مسجد هم می‌توانید سرداب و شبستان زیرزمینی را ببینید. منبت‌کاری های در چوبی مسجد و سر در زیبایش مسافران را مجذوب خود می‌کند.
قلعه نارنج
نارین قلعه یا همان قلعه نارنج، یکی از قدیمی‌ترین جاهای دیدنی نائین است. این قلعه در مرکز بافت قدیمی شهر تاریخی نائین قرار دارد. بر اساس اسناد موجود، قدمت این قلعه به دوران پارتیان و پیش از اسلام باز می‌گردد. نارین قلعه از نظر پلان کلی به شکل چندضلعی است. در هر گوشه از این قلعه تاریخی، چند برج و بارو به چشم می‌خورد.
از نظر ظاهری، این قلعه به‌خوبی حفظ شده است. بسیاری از قلعه‌های تاریخی ایران به‌صورت کامل ویران شده‌اند؛ اما نارین قلعه به‌خوبی ظاهر خود را حفظ کرده است. بر اساس ظاهر این قلعه، به احتمال فراوان کاربرد نظامی داشته و بنابر برخی روایات، در گذشته این قلعه به‌عنوان آتشکده کاربرد داشته است.
قلعه محمدیه
قلعه محمدیه یکی از معروف‌ترین بناهای نائین است که در بالای کوهی مشرف به محله محمدیه احداث شده است. بر طبق نظر کارشناسان و بنا بر موقعیت سوق‌الجیشی این قلعه، احتمالاً از آن به‌عنوان دژ دفاعی استفاده می‌شده است.
شکوه این قلعه چنان زیاد است که از جای‌جای محله محمدیه می‌توانید ابهت آن را تماشا کنید. قدمت این قلعه را مربوط به دوران پیش از اسلام می‌دانند و برخی آن را «عاشوراگاه» هم می‌نامند.
بازار تاریخی نائین
بازار تاریخی نائین از قدیمی‌ترین بازارهای سنتی ایران و اصلی‌ترین معبر مهم و مرکز تجاری شهر نائین در دوران گذشته بوده است. ورودی این بازار یکی از دروازه‌های قدیم شهر بوده که به «دروازه تاریخی چهل دختران» نیز معروف است. بنای اولیه بازار را متعلق به دوره ایلخانان می‌دانند و بیشتر رونق آن مربوط به دوران حکومت صفویه است.
از گذشته تا به امروز، این بازار محل کسب درآمد اهالی نائین بوده است. ظاهری بسیار زیبا دارد. تمام بازار به شکل یک دالان طویل است. در طول آن چندین و چند حجره و مغازه به چشم می‌خورد. بخش‌های بسیاری از این بازار را بازسازی کرده‌اند. با وجود این تلاش بر آن بوده که ظاهر و بافت سنی آن به‌خوبی حفظ شود.
خوشبختانه هنوز هم خون در رگ‌های خشکیده این بازار قدیمی جریان دارد. قلب این تاجر پیر هنوز هم می‌تپد. هنوز هم کاسب‌های قدیمی نائین در این بازار حجره دارند و مشغول کاسبی هستند. آن‌ها روزی حلال را شب‌ها به سفره می‌برند.
خانه تاریخی پیرنیا (موزه مردم شناسی نائین)
خانه تاریخی پیرنیا یکی از مهم‌ترین خانه‌های تاریخی شهر نائین است که معماری آن با الهام از خانه‌های کویر مرکزی ایران بنا شده است. این خانه ۴۰۰ ساله در دوران حکومت صفویه بنا شده است و شامل قسمت‌های مختلفی از جمله ورودی، دالان‌های متعدد، هشتی، غلام‌گردش، ایوان شاه‌نشین، اتاق نشیمن، گودال باغچه و باغ می‌شود.
در ابتدا فردی با نام «قاضی نورالهدی» در این خانه زندگی می‌کرد. این خانه در دوران قاجار به دست خاندان پیرنیا افتاد. میرزا احمدخان پیرنیا، یکی از مالکین این خانه، برای مدت طولانی حاکم نائین بود. خوشبختانه هنوز هم از نظر ظاهری و حتی جزئیات تزئینات، این خانه سالم و سلامت باقی مانده و محل نمایندگی میراث فرهنگی نائین و موزه مردم‌شناسی نائین است.
خانه فاطمی‌ها
درست در گوشه‌ی بازارِ تاریخی نائین و در محله‌ی قدیمی اما با صفای نوآباد، عمارتی باشکوه به نام «خانه فاطمی‌ها» قرار دارد که جزو بناهای تاریخی شهر محسوب می‌شود. این عمارت زیبا متعلق به خاندان فاطمی‌ها درنائین بوده و ساخت آن مربوط و کمی قبل از دوره قاجار می‌باشد.
این خانه زیبا دارای بخش‌های متنوع و مختلفی چون دالان‌ها، بهارخواب‌ها، مطبخ، حمام، اتاق مخصوص پذیرایی، اتاق مخصوص استراحت میهمانان و غیره بوده که نظر هر آدمی را به خود جلب می‌کند.
آسیاب آبی ریگاره
آسیاب آبی ریگاره از شاهکارهای معماری تاریخی و جاهای دیدنی نائین محسوب می‌شود و در محله محمدیه بنا شده است. در محوطه اصلی آسیاب در عمق ۲۵ متری، شاهد فضاهای متعددی نظیر اتاق‌ها، محل اصطبل و محل قرار گرفتن سنگ‌های آسیاب و تنوره خواهید بود.
کاروانسرای نیستانک
کاروانسرای نیستانک در روستایی به همین نام در ۳۰ کیلومتری جاده نائین به اردستان واقع شده است. این کاروانسرای تاریخی به‌عنوان یکی از زیباترین کاروان‌سراهای دوران قاجار به شمار می‌رود. بنای این کاروان‌سرا به‌صورت چهار ضلعی از بیرون و به‌صورت هشت ضلعی در حیاط است.
آب‌انبار معصوم خانی
آب‌انبارها در شهرهای کویری و حاشیه کویر اهمیت بسیاری داشتند. در گذشته خبری از یخچال‌های خانگی نبود. فراهم‌کردن یک لیوان آب خنک هم حتی کار دشواری بود. به همین خاطر در جای‌جای شهر، آب‌انبارهای مختلفی به وجود می‌آمد. آب انبار معصوم خانی یکی دیگر از جاهای دیدنی نائین به حساب می‌آید.
این آب‌انبار را می‌توان معروف‌ترین آب‌انبار تمام شهر دانست. آب انبار معصوم خانی در محله‌ای با نام «چهل دختران» قرار دارد. در زیر این آب‌انبار بزرگ، مخزنی استوانه‌ای شکل به قطر ۱۸ متر و عمق ۱۲ متر قرار دارد. برای دسترسی به این آب‌انبار باید ۶۴ پله به‌سمت پایین بروید. این تعداد پله تقریباً معادل یک ساختمان ۶ طبقه است.
غار اژدها
نام این غار بسیار عجیب است. از طرف دیگر همینطور که به تصویر این غار در بالا نگاه می‌کنید، با خودتان می‌گوئید که شاید این نامگذاری بی‌دلیل هم نباشد! هنوز بر اساس اسناد تاریخی، هیچ خبری از اژدهای واقعی در دنیا نبوده است! پس لازم نیست نگران حضور اژدها در این غار باشید. با تمام این وجود، غار اژدها ظاهری بسیار ماورایی و عجیب دارد.
این غار جز دسته غارهای آهکی به حساب می‌آید. دارای فرود ۴۰۰ متر است و ۳ کیلومتر طول دارد. بعد ورود به غار وارد یک سالن ۵۰ متری خواهید شد. در این سالن، یک چاه بسیار عمیق قرار دارد. عمق این چاه به حدود ۲۵ متر می‌رسد.
بعد سالن اول، در سمت راست خود متوجه یک مسیر دیگر خواهید شد. این مسیر شیب ملایمی به‌سمت پایین دارد. بعد حدود ۲۵ دقیقه غارنوردی در این تونل، با سنگ‌هایی عظیم روبه‌رو خواهید شد. این سنگ‌ها به‌صورت غلطان بر روی یکدیگر قرار گرفته‌اند. این سنگ‌ها در حقیقت بر روی دهانه چاه بزرگ دوم قرار دارند.
باغ مصلی
باغ مصلی یکی دیگر از جاهای دیدنی نائین است. این باغ زیبا و وسیع تفرجگاه مردم محلی در ایام آخر هفته به حساب می‌آید. در میان این باغ دل‌باز و تماشایی، بقعه‌ای کوچک و باصفا به چشم می‌خورد. این بقعه از نظر ظاهری، هشت‌ضلعی است. در بالای این بقعه یک گنبد فیروزه‌ای با کاشی‌کاری‌های هنرمندانه وجود دارد. بر روی ۴ ضلع این بقعه، پنجره‌هایی مشبک چوبی به سبک قدیمی طراحی شده است. این پنجره‌ها نمونه‌ای از معماری اصیل ایرانی به حساب می‌آیند. درب ورودی اصلی این بقعه نیز به‌صورت دربی سه لته است. در کنار این درب سه تکه، دو درب ورودی دیگر به چشم می‌خورد.
آتشکده سپرو نائین
آتشکده سپرو نائین در روستای با همین نام قرار دارد. برای دسترسی به این روستا باید حدود ۳۰ کیلومتر به‌سمت شمال‌غرب شهر نائین حرکت کنید. این آتشکده بر فراز شیرکوه جا خوش کرده است. بد نیست بدانید آتشکده سپرو یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی نائین به حساب می‌آید. حتی این آتشکده در فهرست آثار ملی ایران نیز به ثبت رسیده است. از نظر قدمت، این آتشکده به دوران ساسانی تعلق دارد. دسترسی به این آتشکده کمی دشوار است؛ اما ارزش دیدن دارد.
کارگاه‌های عبابافی
محله محمدیه در شهر نائین بیشتر به دلیل کارگاه‌های عبابافی‌اش، شهرت دارد. کارگاه‌های عبابافی، بیشتر خانه‌هایی قدیمی و دستکند در دل زمین هستند تا بافندگان در تابستان‌ها هم از گرمای کویر در امان باشند.
برای سفر شهر تاریخی و کهن نائین همه چیز آماده است، فقط کافی است قصد سفر کنید تا چهره متفاوتی از زیبایی‌های ایران را به چشم ببینید، از جمله اقامتگاه‌های این شهر می‌توان به این موارد اشاره کرد: هتل کاروانسرای عباسی، هتل سنتی جهانگردی، مهمانسرای جهانگردی، هتل گل نرگس، اقامتگاه سنتی انار.
جاذبه‌های گردشگری نائین متعلق به معماری دوران مختلف است و با تلفیق بافت شهری قدیم با تاثیرپذیری از شرایط محیط طبیعی، نیازهای شهری و لزوم امنیت شهر در برابر مهماجمان ساخته شده‌اند.
منبع: مهر
