«عصرآهن» تبریز گورستانی به قدمت تاریخ

به گزارش خبرنگار مهر، در این روزهای بهاری که به دلیل جلوگیری از شیوع ویروس کرونا مردم از انجام سفرهای نوروزی خودداری می‌کنند سفری مجازی به موزه عصر آهن تبریز داریم.

وارد موزه که می‌شوی خوف عجیبی به سراغت می‌آید، مکانی نیمه تاریک در دل زمین و پر از اسکلت‌های گاهاً ثروتمند همراه با اشیایی گران بها. به قدمت آثار و گورهای کشف شده در این موزه دقت که می‌کنی، تعجب برانگیز است، قدمت تاریخی این آثار به هزاره اول قبل از میلاد یعنی دوره آهن برمی گردد و شاید قدمت این آثار است که این سایت موزه را دارای ارزشی جهانی کرده است.

سال ۷۶ اولین باری بوده است که این گورستان با چنین شهرت جهانی بر اثر یک عملیات خاکبرداری ساده در جوار مسجد کبود تبریز کشف شد و پس از آن کاوش‌های باستان شناسی توسط باستان شناسان مطرح کشور بر روی این منطقه انجام گرفت.

پس از تکمیل بررسی‌های صورت گرفته ۳۸ گور متعلق به دوره عصر آهن در آن کشف شد که اکثر آنها به صورت جنینی دفن شده بودند و سال ۸۵ سالی بود که بالاخره این سایت موزه به عنوان اولین موزه صحرایی ایران آغاز به کار کرد.

علت قرار گرفتن کلمه سایت در کنار کلمه موزه این است که در کل موزه‌هایی که به شکل طبیعی در محوطه کاوش‌های باستان شناسی برقرار شده و در آن آثار کشف شده بدون تغییر و دست چین شدن به نمایش در می آیند، به نام سایت موزه معروف می‌شوند.

اندکی به شکل گورستان ها که دقت می‌کنی متوجه تفاوت‌هایی در بین شکل این گورها می‌شوی، شکل برخی از آنها ساده، برخی دیگر در سازه‌های مربعی با دو ظرف سفالی و برخی دیگر نیز با لوازمی دفن شده‌اند که با یک نگاه ساده نمی‌توانی تشخیص بدهی که این لوازم چه چیزهایی هستند.

یادداشت‌های نقش بسته بر روی لوح‌ها شاید راهنمای خوبی برای فهمیدن این تفاوت‌ها باشد. گور نوزادان به صورت ساده بوده و گور نوجوانان در سازه‌های مربعی است و با دو ظرف سفالی همراه است. کودکان با اسباب بازی‌هایشان دفن شده‌اند و زن‌ها با جواهرات و مردها با ابزار جنگی.

هرچند از برخی تفاوت‌ها در نوع اشیا موجود در داخل قبور، شیوه ساخت و سادگی آنها می‌توان به راحتی به وجود تفاوت طبقاتی حتی در میان اجساد مدفون در این گورستان پی برد.

مثل اینکه صاحبان این گورها اعتقاد به جهان پس از مرگ و زنده شدن مردگان داشته‌اند و به دلیل این اعتقاد خود، کنار اجساد وسایل و ابزاری را دفن می‌کردند که از آن جمله می‌توان به سفال‌هایی اشاره کرد که داخل آنها مواد غذایی و آشامیدنی پر می‌کردند.