روابط نزدیک تهران و ریاض رئیس سازمان سیا را به عربستان کشاند

به گزارش خبرگزاری مهر، گزارش وال استریت ژورنال حکایت از آن دارد که «ویلیام بیل برنز»، رئیس سازمان جاسوسی آمریکا موسوم به سیا چند روز پیش در سفری از پیش اعلام نشده به عربستان سعودی سفر کرده است.

گفته شده رئیس سیا در این سفر درباره نزدیکی روابط ریاض با ایران با مقامات سعودی گفتگو و در این ارتباط ابراز ناامیدی کرده است.

براساس وال استریت ژورنال، برنز به محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی گفته است که ایالات متحده از نزدیک شدن ریاض با ایران و سوریه که رقبای جهانی واشنگتن به شمار می‌روند، احساس ناامیدی دارد.

یک مقام امنیتی آمریکا همچنین گفته است که برنز در این سفر درباره همکاری در زمینه اطلاعات و مبارزه با تروریسم با مقامات سعودی گفتگو کرده است.

دو روز پیش، بعد از دیدار مشترک امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه ایران، فیصل فرحان وزیر خارجه عربستان و وزیر خارجه چین، سه کشور بیانیه مشترکی را امضا کردند. در این بیانیه آمده است: «در سایه مفاد بیانیه سه جانبه مشترک جمهوری اسلامی ایران، عربستان سعودی، و جمهوری خلق چین مورخ ۱۹ اسفند ۱۴۰۱ (۱۰ مارس ۲۰۲۳ میلادی) در رابطه با از سرگیری روابط میان عربستان سعودی و جمهوری اسلامی ایران و همچنین در چارچوب هماهنگی میان دو کشور در رابطه با اقدامات لازم جهت از سرگیری فعالیت دیپلماتیک و کنسولی بین دو کشور، گفت‌وگوهایی در تاریخ ۱۷ فروردین ۱۴۰۲ برابر با ۱۵ رمضان ۱۴۴۴ هجری قمری مصادف با ۶ آپریل ۲۰۲۳ میلادی در شهر پکن میان جناب آقای حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران جناب آقای امیر فیصل بن فرحان وزیر امور خارجه عربستان سعودی صورت گرفت.»

گفتنی است؛ پکن در دستیابی توافق تهران – ریاض نقش مثبتی داشته و تسهیل کننده تماس بین دو کشور بوده است.

روز جمعه دهم مارس ۲۰۲۳ برابر با نوزدهم اسفند ماه ۱۴۰۱، با امضای توافق‌نامه‌ای در چین، روابط ایران و عربستان وارد مرحله تازه تنش‌زدایی بعد از ۷ سال قطعی روابط شد. به موجب توافق امضاشده ایران و عربستان اعلام کردند که روابط دیپلماتیک خود را ازسرمی‌گیرند و سفارتخانه‌های دو کشور ظرف ۲ ماه آینده افتتاح خواهد شد.

روابط دیپلماتیک میان ایران و عربستان سعودی در دوران معاصر کمی کمتر از یک قرن قدمت دارد. شروع روابط میان ایران و عربستان به سال ۱۹۲۹ باز می‌گردد. در این ۱۰۰ سال دو کشور فراز و نشیب‌های زیادی را در رابطه با یکدیگر تجربه کرده‌اند.

روابط ایران و عربستان سه بار قطع شد: اولین بار در سال ۱۹۴۳ و به دنبال اعلام تهران مبنی بر اعدام یک زائر ایرانی از سوی مقامات سعودی، روابط دو کشور قطع شد، اما پس از سه سال در سال ۱۹۴۶ دوباره روابط به حالت عادی بازگشت.

بار دوم سال ۱۹۸۷ و در پی درگیری پلیس سعودی با حجاج ایرانی بود که در آن بیش از ۴۰۰ نفر که اکثرشان ایرانی بودند، کشته شدند. این بار ازسرگیری روابط دو کشور چهار سال یعنی تا سال ۱۹۹۱ طول کشید.

سومین دوره قطع روابط به اوایل سال ۲۰۱۶ و آتش زدن و حمله به سفارت عربستان در تهران و کنسولگری آن در مشهد بازمی‌گردد. این دور از قطع روابط هفت سال طول کشید و بالاخره در روز ۱۰ مارس ۲۰۲۳ دو طرف برای عادی‌سازی دوباره به توافق رسیدند.