در مسئله ازدواج نمی‌توانیم از تعاملات سنتی جامعه ایرانی گذر کنیم

خبرگزاری مهر-گروه دین و اندیشه-نگار احدپور اقبلاغ: کشور ما همانند بسیاری از کشورهای جهان، در حال گذار از یک جامعه سنتی به صنعتی و مدرن می‌باشد و این گذار، به هر حال، منجر به تغییراتی می‌شود که مواجهه با آن اجتناب‌ناپذیر خواهد بود. از جمله می‌توان به مجموعه‌ای از دگرگونی‌ها در سبک زندگی فردی و اجتماعی و به عنوان نمونه، تغییر در نگرش خانواده‌ها و جوانان راجع به سبک ازدواج، اشاره نمود. در حالی که در گذشته جوانان، با گزینه‌های معدودی از شیوه‌های ازدواج روبرو بودند و همان روال سنتی را در پیش می‌گرفتند، جوانان امروز با گزینه‌های متعدد و متفاوتی روبرو هستند. لذا دائماً از خود یا از متخصصین می‌پرسند که کدام روش بهتر است؛ روش سنتی یا امروزی؟ بنابراین در راستای بررسی آسیب‌ها و معایب و مزایای هر یک از دو روش سنتی و مدرن ازدواج، با زهرا میرزایی؛ پژوهشگر و دکتری مطالعات زنان به گفت و گو پرداختیم که مشروح آن در ادامه قابل مشاهده است.

زهرا میرزایی؛ پژوهشگر و دکتری مطالعات زنان در گفت و گو با خبرگزاری مهر، با اشاره به اینکه ما در حاضر در وضعیت گذار از سبک زندگی سنتی به مدرن هستیم، عنوان کرد: جامعه امروز ما با توجه به گسترش سبک تعاملات اجتماعی و نیز شبکه‌های مختلف اجتماعی، نه کاملاً پایبند به سنت است و نه جامعه مدرن محسوب می‌شود. امروز در جامعه ما، یک تعامل سنتی برقرار است که در آن نقش و جایگاه خانواده و پدر و مادر هنوز قابل توجه اما متفاوت از گذشته هست، همانطور که در تمام دنیا هنوز جایگاه خانواده با شکل‌های مختلف خود وجود دارد و در جامعه ما نیز بزرگترین نهاد جامعه پذیر کردن و حمایت عاطفی و اقتصادی افراد، خانواده به حساب می‌آید.

وی در این خصوص افزود: نمی‌توانیم ادعا کنیم که پایبندی به سبک سنتی ازدواج و تشکیل خانواده موجب محافظت و جلوگیری از آسیب‌های بعدی در روابط بین زوجین می‌شود، و همینطور باید توجه داشت، با سوق دادن خانواده‌ها و توصیه به آنها در جهت حمایت و استقبال از سبک مدرن در ازدواج، اعمال نفوذ بزرگ‌ترها کمرنگ خواهد شد.

میرزایی تصریح کرد: به این خاطر که زمانی که دو طرف در سبک مدرن آشنایی و ازواج به شکلی که امروز در جامعه شاهد هستیم، تمایل پیدا می‌کنند که باقی زندگی شأن را در کنار هم سپری کنند، اما باید توجه داشت که پس از فروکش کردن هیجانات اولیه و روزهای ابتدایی رابطه، متوجه خواهیم شد که در حدود ۷۰ الی ۸۰ افراد شبیه خانواده‌هایشان هستند به جز موارد نادری که ممکن است پیش بیاید و زمانی که دو طرف با رابطه آشنایی، زندگی مشترک خود را آغاز می‌کنند و یا یک حجم زیادی از تعاملات به خانواده طرف مقابل مواجه می‌شوند و تازه در می‌یابند که شخصیت، سبک زندگی، تعاملات و ویژگی‌های اخلاقی طرف مقابلشان بسیار متأثر از خانواده فرد است، و این شاید برای فرد قابل پذیرش نباشد، بنابراین خانواده بی نهایت تأثیرگذار است.

نمی‌توانیم ادعا کنیم که پایبندی به سبک سنتی ازدواج و تشکیل خانواده موجب محافظت و جلوگیری از آسیب‌های بعدی در روابط بین زوجین می‌شود، و همینطور باید توجه داشت، با سوق دادن خانواده‌ها و توصیه به آنها در جهت حمایت و استقبال از سبک مدرن در ازدواج، اعمال نفوذ بزرگ‌ترها کمرنگ خواهد شد

جامعه سنتی ایران، در حال گذار است

این پژوهشگر حوزه زنان بیان کرد: باید توجه داشت که فرهنگ جامعه ما متأثر از دین اسلام است و در دین اسلام تاکید بسیار درستی بر جایگاه بزرگ‌تر در تشکیل خانواده به عنوان یک نهاد قانونی تأثیر گذار، مانند پدر دختر وجود دارد که تا زمانی که امضا و تأیید او نباشد. به نظر می‌رسد که نهاد خانواده به خصوص در ازدواج اول خانم شکل نمی‌گیرد، این یک اعمال نفوذی است که از بسیاری از اشتباهات هیجانی جوانان جلوگیری می‌کند. خانواده همچنین به به عنوان یک نهاد داوری، در مواقع بروز اختلاف و چالش نیز در جلوگیری از بروز عواقب اشتباهات هیجانی و تصمیم‌های نادرست جوانان مؤثر است.

وی با تاکید بر نقش خانواده در ازدواج جوانان ایرانی بیان کرد: ما در فرهنگمان و با توجه به سبک زندگی جامعه، نمی‌توانیم از آن تعاملات سنتی جامعه ایرانی گذر کنیم. اما نکته مهم است که در آن سبک سنتی. جدای از فرهنگ اسلامی که می‌گوید، نظر دختر و پسر اتفاقاً بسیار مهم است، و نباید به ازدواج اجبار کرد و اصلاً چنین عقدی باطل است. در فرهنگ سنتی و در برخی موارد شاهد بوده‌ایم که نظر زوجین و دختر و پسر برای ازدواج خیلی شأنیت نداشته، و امروزه ما دیگر نمی‌توانیم به این پایبند موضوع باشیم.

در ازدواج سنتی، نقطه اتکا نظر والدین و بزرگترهاست

میرزایی در ادامه گفت: باتوجه به اینکه امروز در جامعه ما خانواده‌ها به صورت هسته‌ای اداره می‌شوند و خانواده‌های گسترده به نسبت گذشته کمتر وجود دارند و افراد خودشان برای زندگی شأن تصمیم می‌گیرند و مستقل زندگی می‌کنند، بسیار مهم است که دختر و پسر، شناخت کافی و وافی از هم داشته باشند و همراه و همدل باشند، علاوه بر اینکه به نظر دو طرف احترام می‌گذارند، بنابراین علاوه بر اینکه باید جایگاه پدر و مادر و خانواده را حفظ کرد، برای تجربه یک ازدواج و زندگی موفق، باید به تنوع رفتاری، سلیقه‌ای و شخصیتی دو طرف نیز احترام گذاشت.

شناخت دختر و پسر از یکدیگر در موفقیت ازدواج مؤثر است

این پژوهشگر حوزه زنان بیان کرد: در ازدواج‌های سنتی، معمولاً نقطه تمرکز اصلی، خانواده‌ها هستند، نه دختر و پسر. در گذشته، جوانان هر خانواده، بیشتر در خانواده خود حضور داشتند؛ مشاغل به شکل خانوادگی جریان داشت، ازدواج‌ها خانوادگی رخ می‌داد، افراد در جامعه خانوادگی خود و شهر خود محدود بودند و تجربه‌ای از دنیای بیرون و کاملاً متفاوت نداشتند. اما در جامعه امروزی ما، با گسترش بسترهای اجتماعی آنلاین، حضور بیشتر جوانان در گروه‌های اجتماعی مختلف مثل گروه‌های دوستی، محیط کار، دانشگاه و آموزشگاه، سفرهای دست‌جمعی، گردهمایی‌های فرهنگی (تماشای فیلم، تئاتر، کتاب‌خوانی، دوره‌های انتقادی و …)، دسترسی آسان‌تر به کتاب‌ها، پادکست‌ها، سخنرانی‌ها و مقالات مختلف، جوانان شروع به تشکیل هویتی مستقل برای خودشان می‌کنند. هویتی که ممکن است با بستر خانوادگی آن‌ها کاملاً متفاوت یا حتی متضاد باشد. آن‌ها ممکن است ارزش‌ها، علایق و اهدافی متفاوت داشته باشند. بنابراین شناخت یک خانواده، لزوماً منجر به شناخت درست دختر یا پسر آن خانواده نیست.

در سبک آشنایی مدرن، نباید از چهارچوب‌ها عبور کرد

این فعال حوزه زنان با اشاره به تعاملات رایج امروزی در جامعه ایران با هدف ازدواج تصریح کرد: در خصوص اینکه دایره تعاملات افراد به منظور ازدواج گسترده باشد، در نوع خود خوب است، اما اینکه فرد وارد تعاملات متعدد و افسارگسیخته شود که متأسفانه این سبک رفتاری در جامعه امروز ما رواج یافته، باید توجه داشت که اگر افراد یا معاشرت‌های متنوع حتی با قصد ازدواج و در سبک مدرن آشنایی قبل از ازدواج، این مسئله باعث خستگی ذهن فرد شده و ممکن است او را از انتخاب درست و سالم دور کند و به نوعی فرد با تنوع معاشرت‌ها برای ازدواج، از یک انتخاب درست ناتوان خواهد شد، یکی از دلایلی که لازم است به نقش واسطه‌ها در این بین توجه کرد، همین امر است که واسطه در ابتدا به خانواده فرد توجه می‌کند و در صورت هم کف و و هم سطح بودن دو خانواده، افراد به یکدیگر معرفی می‌شوند، در این حالت افراد وارد یک رابطه عاطفی که منجر به شکست و دوری و عدم تحقق ازدواج خواهد شد، وارد نمی‌شوند.

وی در ادامه افزود: توجه به چهارچوب مداری، حیا و عفت مداری در روابط اجتماعی، و گذر از رابطه‌های متنوع سطحی که ممکن است حتی با هدف آشنایی و با قصد ازدواج صورت بگیرد، به آرامش ذهن افراد در زندگی مشترک و موفقیت در ازدواج کمک می‌کند.