تولید و عرضه ۱۶ قلم نانودارو در کشور

به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری، لیپوزومال، نانوذرات پروتئینی، نانوبلور، مایسل، نانوذرات پلیمری و معدنی و کونژوگه پروتئین-دارو از جمله پلتفرم‌های مهمی هستند که در داخل کشور برای تولید نانودارو از آن‌ها استفاده می‌شود.

چند پلتفرم مهم دیگر نیز وجود دارد که از آن‌ها در جهان برای تولید نانودارو استفاده می‌شود اما در ایران محصولی با این پلتفرم‌ها نداریم. دندریمرها، پروتئین‌های ویروسی، ذرات ویروس مانند و mRNA/siRNA از جمله این پلتفرم‌های مهم هستند که با تحقیق و توسعه، می‌توان از آن‌ها نیز برای تولید نانودارو در داخل کشور استفاده کرد.

بررسی اطلاعات علمی نشان می‌دهد که سه پلتفرم Tissue-targeted delivery ،cell-derived vehicles و Targeted degradation پتانسیل بالایی برای تولید نانودارو دارند، هرچند هنوز از آن‌ها برای تولید داروی تجاری، نه در داخل و نه خارج کشور، استفاده نشده است.

در حال حاضر ارزش بازار جهانی دارو ۱۴۰۰ میلیارد دلار بوده و در داخل کشور این بازار حجمی در حدود ۶۰ هزار میلیارد تومان دارد. سرانه جهانی هزینه دارو ۱۶۵ دلار و در ایران ۷۵ دلار است. ارزش واردات دارو در کشور کمتر از دو میلیارد دلار بوده که می‌توان گفت بیشتر داروهای مصرفی در داخل کشور تولید می‌شود. ۹۷ درصد از داروهای مصرفی در داخل کشور تولید داخل بوده و بخش کوچکی از آنها وارد می‌شود.

در بازار جهانی، کمتر از ۱۰۰ نانودارو به ارزش تقریباً ۵۴ میلیارد دلار تولید و توزیع می‌شود که این رقم در داخل کشور ۱۶ نانو دارو بوده که ۷۲۱ میلیارد تومان ارزش آن است.

در زیر به بررسی برخی از نانوداروهای ایرانی، پلتفرم‌های آنها و همچنین مقایسه قیمتی با نمونه‌های خارجی پرداخته شده است:

سینا دوکسوزوم، یک داروی ضد تومور است که در درمان سرطان پستان متاستاز دهنده به ویژه در بیمارانی که در معرض یا دارای مشکلات قلبی هستند و همچنین درمان سرطان تخمدان پیشرفته استفاده می‌شود. قیمت نمونه جهانی این دارو ۶۵ دلار بوده و قیمت نمونه داخلی ۷۵۰ هزار تومان است.

نانوداروی ضدسرطان پاکلی‌نب، برای درمان سرطان‌هایی مانند پستان، ریه و پانکراس توسط شرکت نانوداروپژوهان تولید شده است. این نانودارو، با نفوذ به بافت سرطانی، از پیشرفت تومور جلوگیری کرده و باعث نابودی بافت سرطانی می‌شود. پلتفرم مورد استفاده برای این نانودارو، کونژوگه پروتئین-دارو است، ارزش بازار جهانی آن ۱٫۲ میلیارد دلار بوده، قیمت نمونه جهانی دارو ۸۰ دلار بوده و قیمت نمونه داخلی ۱ میلیون ۸۰۰ هزار تومان است.

پادینکس یک ترکیب زوج شده یا کونژوگه (Conjugate) آنتی‌بادی-دارو است که برای مقابله با سرطان پستان تولید شده است. بازار جهانی این دارو در سال ۲۰۲۱ در حدود ۲٫۱ میلیارد دلار بوده است، قیمت نمونه جهانی این دارو ۳۹۵۰ دلار بوده و نمونه داخلی ۹ میلیون تومان قیمت دارد.

دپوستیوا (Depostiva) حاوی تریامسینولون استوناید لود شده در داخل میکروکره‌های پلیمری است که برای تسکین درد زانو تولید شده است. پلتفرم این دارو، کونژوگه آنتی‌بادی- دارو است، قیمت نمونه خارجی این دارو ۶۶۵ دلار بوده در حالی که این داروی ایرانی ۴۳۸ هزار تومان قیمت دارد.

سیناآمفولیش نانودارویی است که از فناوری نانولیپوزوم استفاده می‌کند که برای درمان لیشمانیا تجویز می‌شود.

داروی امند از پلتفرم نانوبلور بهره‌مند بوده که برای کاهش حالت تهوع پس از شیمی‌درمانی از آن استفاده می‌شود. ارزش جهانی این دارو ۱۲۷ میلیون دلار است.