تقارن بهار بندگی و طبیعت ۱۴۰۳ پس از ۳۲ سال/تب و تاب نوروز و رمضان

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها- سمیه نوری: دقیقاً سال ۱۳۷۰ آخرین دفعه‌ای بوده که مردم ایران تلفیقی از عید نوروز و ماه مبارک رمضان را تجربه کردند و مردم بین این ۲ مراسم بزرگ پیوند جدیدی را تجربه کردند و اکنون پس از گذشت حدود ۳۲ سال گردش چرخ و فلک ایام و روزگاران تقدیر مردم این دوره از تاریخ شد که پیوند معنویت و سنت دیرینه و کهن را در این سرزمین تجربه کنند.

ترکیب سفره هفت سین و سفره سحری امسال برای مردم متدین این مرز و بوم ترکیبی از فرهنگ اصیل ایرانی و اعتقادات دینی بوده که با احترام برای کدام از آنها اکنون می‌توان شاهد تب و تاب دلچسبی از بازارهای خرید شب و عید و ماه رمضانی در سراسر کشور بود.

دربارهٔ نوروز و سنت‌های وابسته بدان تا چند دهه قبل منابعی قدیم‌تر از ایام ساسانیان که به دست نویسندگان مسلمان نوشته شده بود وجود نداشت اما با کشف بایگانی‌های دولتی اشکانیان در تاجیکستان معلوم گردید که نوروز در دوران شاهنشاهی اشکانیان و ایامی قدیم‌تر از ۲ هزار سال پیش در آغاز بهاران بوده‌است بنابراین قدمت نوروز و وجود این جشن به زمان‌های پیش از هخامنشیان و مادها برمی‌گردد.

این رسم دیرینه و کهن ۲ هزار ساله با مرور زمان و تحولِ تدریجی جنبه‌های متعدد دینی و رسمی و سیاسی پیدا کرده‌است اما باید توجه داشت که این رسم و روسم نو شدن تنها به معنی پذیرایی بلکه هدف اصلی تازه کردن دیدار و صله رحم بوده و با گذشته سالیان دراز و تغییرات فراوان در جامعه مردم بر این اصل و رسم پایبند هستند و از دید و بازدید بزرگترها و اقوام غافل نشدند.

نخستین فردی که در تاریخ بشر روزه گرفت چه کسی بوده؟

در روایت چنین آمده که «هنگامی که حضرت آدم (ع) از میوه درخت ممنوعه خورد، آن میوه سی روز در شکمش باقی ماند. پس از آن بود که خداوند بر حضرت آدم و نسل او سی روز‏ گرسنگی و تشنگی را واجب نمود. و اگر در شب چیزی می‌خورند تفضلی است از جانب پروردگار» بنابراین اگر این سوال را خود بپرسیم که نخستین فردی که در تاریخ بشر روزه گرفت چه کسی بوده بی شک پاسخ این سوال حضرت آدم (ع) است.

این اعتقاد دینی و امر به روزه گرفتن با اشارات فراوان و مراجعه به آیات قرآن کریم یک دستور الهی بر مسلمانان جهان بود که از اول خلقت و زیست بشریت به روش‌های گوناگون از طریق اولیا و انبیای الهی به مردم توصیه شده است.

پس از ورود اسلام به ایران مردم این سرزمین به اسلام روی آوردن و با ترویج آن رفته رفته مردم به عنوان یکی از عمیق‌ترین اصول دینی و اعتقادی خود نسبت به آن اهتمام ورزیده و با حفظ این اصل امروز پس از گذشت قرن‌ها هنوز به آن پایبند هستند.

با ورود اسلام به ایران بسیاری از مناسبت‌های اسلامی در تلاقی با فرهنگ اصیل ایرانی رنگ و بوی ایرانی به خود گرفت و حتی ایرانیان آئین‌ها و مراسم‌های جدیدی را برای اسلام خلق کردند که پیش‌تر وجود نداشت تا جایی که امروز از ماه رمضان تنها به عنوان یک آئین مذهبی ویژه یاد نمی‌کنند بلکه به یک فرهنگ نهادینه شده در درون هر فرد مسلمان فارغ از رنگ و نژاد تبدیل شده است.

دلبستگی مردم به ماه مبارک رمضان هر لحظه این ماه را با فرهنگ و زندگی مردم گره می‌زند و در فرهنگ مردم ماه رمضان نمود ویژه‌ای پیدا می‌کند و به لطف همین عشق و علاقه مردم به رمضان بوده که رمضان برای ایرانیان نوستالژی، گذشته، کودکی‌های فراموش شده است.‌

صله رحم و دستگیری از فقرا وجهه اشتراک رمضان و نوروز در بین ایرانیان

با این حال امسال که نوروز مقارن با ماه روزه‌داری سبب شد که مردم سفره افطار، سحری و هفت سین را کنار هم داشته باشند و تلفیق این ۲ حال و هوایی معنوی از عید نوروز ۱۴۰۳ را در دفتر خاطرات خود ثبت کنند.

با بررسی مختصری از آداب و رسوم ماه رمضان و ماه مبارک رمضان نقطه عطف و وجه اشتراکی که بین این ۲ سنت می‌توان یافت از صله رحم و دستگیری از فقرا یاد کرد این نمایانگر لطف مردم به این ۲ اصل مهم است.

سال‌هاست که مردم دیندار این سرزمین با اتکا به احادیث ائمه بر احیای صله رحم استمرار داشته و چنانچه امام علی (ع) که می‌فرمایند «أَکْرِمْ عَشیرَتَکَ فَاِنَّهُمْ جَناحُکَ» «خویشاوندان خود را گرامی بدار چرا که آنان بال و پر تو هستند» تا به امروز این سنت دیرینه در فرهنگ و اعتقادات مردم نهادینه مانده و با تلفیق ماه رمضان و سال نو این مسئله جلوگری بیشتری نسبت به گذشته پیدا کرده است.

اکنون نیز با توجه به شروع ماه مبارک رمضان و قرار داشتن در آستانه سال نو آنچه که بیش از همه جلب توجه می‌کند حال و هوای بازارهای شب عید و ماه رمضانی است که اگر سری به بازار این روزها بزنیم بوی عید و ماه رمضان حس و حال عجیب و تازه‌ای را نصیب این مردم کرده است.

در این راستا همزمان با شروع ماه مبارک رمضان خبرگزاری مهر کرمانشاه طی سلسله گزارشاتی از ماه رمضان پرونده‌ای از با عنوان «بهار بندگی ۱۴۰۳ در ماه مهمانی خدا» باز کرده تا وقایع ماه رمضان ۱۴۰۲-۱۴۰۳ را در این پرونده خبری به ثبت برساند.

بازار شب عید و ماه رمضان به عنوان جذاب‌ترین و بازرترین نشانه‌های آمدن این ۲ مراسم در تمام شهرهای کشور دیدنی خواهد بود و اگر سری به بازار بزنیم پشت ویترین قنادی‌ها شیرینی‌های تازه پخت شده برای شب عید در کنار زولبیا و بامیه‌های رمضانی و یا پهن شدن بساط هفت سین در جوار خرما فروشان محلی در خیابان خود خبر از تلاقی این ۲ مراسم بزرگ را می‌دهد.

تجربه جدید از همراهی ماه رمضان و عید نوروز خاطرات خوشی را در ذهن مردم رقم خواهد زد

اکنون با حال و هوای حاکم بر بازار شب عید جویای احوالات مردم شده که در این راستا فاطمه شاهمرادی یکی از شهروندان کرمانشاهی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر در بیان اوضاع این روزها، اظهار کرد: با وجود اینکه هر ساله ماه مبارک رمضان حال و هوای خاص خودش را داشته و جنبه‌های معنوی آن بیشتر از هر زمان دیگری در سال بوده اما امسال با همزمان شدنش با ایام عید حس عجیبی را برای مردم رقم زده است‌.

وی افزود: برخلاف تصورات رایج در مردم پیش از شروع ماه رمضان و ایام عید در خصوص سختی امور این ۲ مراسم به صورت همزمان اما بسیار حال و هوای خوبی هم به لحاظ معنویت هم به لحاظ تازگی و نو شدن با آمدن عید نوروز به مردم منتقل شده است.

این شهروند کرمانشاهی با بیان اینکه همزمانی این ۲ مراسم به دلیل ایجاد یک تجربه جدید برای همیشه در ذهن مردم باقی خواهد ماند، تصریح کرد: از همین رو بدون شک سال‌های آینده از همزمانی و حس جدید بسیار یاد خواهد شد و جز خاطرات خوش چیزی نقل نمی‌شود.

وی بیان کرد: اگرچه هرسال در نزدیکی عید نوروز فضای بازار و خرید شب عید متفاوت و دوست داشتنی بود اما امسال این تفاوت و خاص بودن چند برابر شده و مردم در کنار خرید شب عید خرید رمضان را هم انجام می‌دهند و در کنار خرید آجیل و تنقلات، خرما و شیرینی‌های مخصوص ماه رمضان در دست مردم دیده می‌شود.

همزمان شدن ۲ فرهنگ اصیل و دیرینه در ایران شور و شوق دوچندانی رقم زده

همچنین در ادامه در گفتگو با صاحب یک قنادی حال و هوایش را از پخت سفارشات نوروز و رمضان در کنار یک دیگر پرسیدیم که در جواب، عنوان کرد: سال‌هاست که مردم رمضان و عید نوروز را جدا جدا برگزار می‌کردند و در این شرایط به طبع فعالیت قنادها نیز در این ۲ بازه زمان تقسیم می‌شد.

این قناد همشهری در کرمانشاه ادامه داد: اکنون با همزمان شدن با ماه رمضان و عید نوروز کار قنادی‌ها ۲ برابر شده و در کنار تهیه و پخت زولبیا و بامیه‌های ماه رمضان باید شیرینی شب عید نیز آماده شود اما با وجود فشار و سختی کار این همزمان شدن شور و شوق دوچندانی در مردم ایجاد کرده که دیدن آن برای همه مردم خاطره آفرین و دوست داشتنی است.

وی در پایان عنوان کرد: شادی مردم و شوقی که برای برگزاری این ۲ مراسم دیده می‌شود حلاوت و شیرینی ویژه‌ای به همراه دارد و حال و هوای بازار آستانه شب عید را به نحوی جذاب‌تر از همیشه رقم زده است.

به هر حال مردم این مرز و بوم در هرکجای تاریخ که قرار بگیرند همیشه عشق، معنویت و دلدادگی را در تاریخ ثبت می‌کنند و اینگونه است که تاریخ کهن ایران زمین با قدمت چندین هزار ساله همچنان پر آوازه در جهان شهرت یافته و هم اکنون نیز می‌توان دریافت که این حال و هوا و شوق مردم تنها در این مقطع از تاریخ متوقف نخواهد شد و بی شک برای تاریخ این سرزمین همواره خاطره آفرینی خواهد داشت.